Guruh talabasi Olimov Olimjon Tojiboy o’g’li

611-18 guruh talabasi	Olimov Olimjon Tojiboy o’g’li	baho
O’qituvchi:

AMALIY ISH №7
Mavzu: Analog tizimlar xarakteristikalarini xisoblash
Ishdan maqsad: talabalarga joriy mavzuga oid bilimlarni berish xamda tegishli qurilmalar, uning ish tamoyili xamda signallarini shakllantirish shuningdek ularni qayta ishlash prinsiplarini o‘rgatishdan iborat.
Nazariy qism:
Cheklagichlar
Cheklagichlarning ikki turi farqlanadi. Birinchisi signal oniy qiymatini cheklagichlar, ikkinchisi signal amplitudasini cheklagichlar.
Signal oniy qiymatini cheklagichlari quyidagi turlarga bo‘linadi:

• 
  signal oniy qiymatini yuqoridan cheklagich;
  
• 
  signal oniy qiymatini pastdan cheklagich;
  
• 
  signal oniy qiymatini ikki tokmonlama – yuqoridan va pastdan cheklagich.
  

Signal oniy qiymatini cheklagichlarning asosiy xarakteristikasi uning chiqishidagi signal oniy qiymatining kirishdagi signal oniy qiymatiga bog‘langanligi hisoblanadi. Odatda cheklagichlar kirishiga sathi deyarli darajada katta kuchlanishlar beriladi, shuning uchun NE VAX ni siniq chiziq bilan approksimatsiyalash mumkin. Kirish signalining NE da cheklash rejimi boshlanishiga mos keluvchi sathi cheklash bo‘sag‘asi deb ataladi.
Hozirda cheklagichlarda NE sifatida asosan yarim o‘tkazgichli diodlardan foydalaniladi. 5.13-rasmda yuqoridan (5.13a-rasm), pastdan (5.13b-rasm) va ikki tomonlama (5.13v-rasm) cheklagich sxemalari keltirilgan. Bunda Ryu yuklama qarshiligi diod ochiq holati ichki qarshiligi Ro juda katta va diod yopiq holatidagi ichki qarshiligidan Rt juda kichik, ya’ni Ro«Ryu« Rt bo‘lishi shart.
Bu uch turli cheklagichlarda chegaralash sathi NE zanjirga Ye0 –kuchlanishi berish bilan o‘rnatiladi.
Ikki tomonli chegaralagichlar garmonik tebranishlar shaklidagi kuchlanishdan trapetsiyasimon va to‘rtburchak ko‘rinishidagi signallarni olishda ham qo‘llanadi.

Oniy chegaralagichlar chiqishidagi kuchlanish dioddan o‘tayotgan tok shaklini takrorlaydi, chunki Ryu dan tokning hamma spektral tashkil etuvchilari o‘tadi va kuchlanish hosil qiladi.
Amplituda cheklagich (ACh) deb, kirishidagi o‘zgaruvchan amplitudali signalni o‘zgarmas amplitudali signalga aylantirib beruvchi qurilmaga aytiladi.
5.14-rasmda amplituda cheklagichning strukturaviy va soddalashgan elektr sxemasi keltirilgan. ACh ni nochiziqli elementlar (diod, tranzistor) yordamida amalga oshiriladi.

Topshiriq:
1. Chastota ko‘paytirgich nima?
Chiqishidagi chastota kattaligi kirishidagi chastota kattaligidan karrali marotaba bo‘lgan qurilma chastota ko‘paytirgich (ChK) deb ataladi. Quyidagi rasmda uning ko‘rinishi keltirilgan:

2. Qaysi tur elektr zanjirlarda chastota ko‘paytirish mumkin?
Chastota ko‘paytirishni NE yoki PE bo‘lgan elektr zanjirlarda amalga oshirish mumkin.
3. Chastotani ikkiga va uchga ko‘paytirishda kesish burchagi eng maqbul qiymati necha gradus bo‘lishi kerak?
(α_n(θ) – koeffitsiyentlari uchun).
ChK chiqishidagi u yoki bu garmonikali tebranish kuchlanishi kesish burchagining optimal qiymatlarida o‘zining eng katta qiymatiga ega bo‘ladi. Masalan, – chastotani ikki marta ko‘paytirishda va – chastotani uch marta ko‘paytirish uchun.

XULOSA:
Ushbu laboratoriya ishini bajarish mobaynida biz analog tizimlar xarakteristikalarini xisoblash xamda signallarni shakllantirish va ularni qayta ishlash prinsiplarini atroflicha o‘rganib chiqdik. Shuningdek cheklagichlar va chastota ko‘paytirgichlar to‘g‘risida xam ma’lumotga ega bo‘ldik.
Cheklagichlarning ikki turi farqlanadi. Birinchisi signal oniy qiymatini cheklagichlar, ikkinchisi signal amplitudasini cheklagichlar. Signal oniy qiymatini cheklagichlarning asosiy xarakteristikasi uning chiqishidagi signal oniy qiymatining kirishdagi signal oniy qiymatiga bog‘langanligi hisoblanadi.