Guliston-Huquq va axloqning o'zaro bog'liqligi, uni o'qitish metodikasi

      Ezgulik  va  yovuzlik  -u  inson  faoliyatining  muhim  tomoni,  asl  mohiyatini 

anglatadi. 

      Ezgulik  –  insonga  eng  kuchli  ma‘naviy  lazzat  bag’ishlaydigan,  uni  ijtimoiy 

shaxsga  aylantirib,  uni    haqiqiy    baxtga  olib  boruvchi  fazilat;  shaxsni  komilikka, 

jamiyatni esa yuksak taraqqiyotga yetkazuvchi yuksak qadriyatdir.  

     Ezgulik va yovuzlik keng qamrovli bo’lib, ijtimoiy xususiyatga ega. Shu tufayli 

amaliyotda 

qahramonlik, 

vatanparvarlik, 

insonparvarlik, 

jasurlik 

singari 

tamoyillarni o’z ichiga oladi. Masalan, insonparvarlik – odamzot qadri, erkinlik va 

qobiliyatlarini  har  tomonlama  namoyon  bo’lishi  uchun  kurashish,  kishilarning 

---

15 

 

baxt-saodati,  teng  huquqliligi,  adolatli  hayotning  taqdim  etishga  intilishini 

ifodalaydigan g’oya va qarashlardir. Bu jarayon insonni ezgulikka yetaklaydi.  

      Ezgulik  axloqiy  ideal  bilan  bog’liqdir  va  inson  faoliyatini  baholash 

xususiyatiga  ega.  U  odam  bolasini  ulug’lik  va  tubanligini  o’lchaydigan  taroziga 

o’xshaydi. Ezgulik va yovuzlik, yaxshilik va yomonlik kategoriyasiga o’xshasada, 

ular  o’rtasida  farq  bor.  Ezgulik  ijtimoiy  xususiyatga  ega,  yaxshilik  shaxsning 

odobiga,  xulqiga  bog’liq  bo’lgan  ijobiy  hodisadir.  Unda  mardlik,  ochiq 

ko’ngillilik,  halollik  singari  axloqiy  me‘yorlar  mujassamlashgan.  Biroq,  u 

qahramonlik,  jasorat,  vatanparvarlik  kabi  tamoyillar  darajasiga  ko’tarila  olmaydi. 

Alisher  Navoiy  ezgulik  bilan  faoliyat  ko’rsatdi.    Uning  asarlari  yuzlab  yillar 

mobaynida  zavq  –  shavq  ulashib,  kishilarni  komillikka  chorladi.  U  ko’plab 

yaxshilik qildi, muhtoj odamlarga yordam berdi.  

      Ezgulik  hech  qachon  yovuzlikka  aylanmaydi,  har  zamonda  har  qanday  

sharoitda  ham  yovuzlik  yovuzlik  bo’lib  qolaveradi.  Chunonchi,  Lenin,  Stalin, 

Gitler, Pol Potlarni yovuz insonlar, sobiq Sho’rolar Ittifoqining esa jamiyat sifatida 

«Yovuzlik saltanati» deb baholash buning yorqin misolidir.