Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

Mavzu: «Milliy o‘zbek tili. Milliy til haqida tushuncha.Yangi o‘zbek adabiy tili.


1-ilova
Maqsad: Milliy o‘zbek tilining shakllanish jarayoni, bunda Hamza Hakimzoda Niyoziy asarlari tilining ahamiyati.
20-yillar o‘zbek adabiy tili, uning grafik, fonetik, morfologik va sintaktik qurilishdagi o‘zgarishlar. Bu davrning imlo tizimi, bunda «Chig‘atoy gurungi» tashkilotining tashabbuskorligi. 20-yillar o‘zbek tilshunosligida davr adabiy tilining aks etishi. O‘zbek tili leksik tarkibi. Bu davrdagi o‘zbek tilining tayanch dialekti. So‘z tanlash va uslub masalasi, lotin alifbosiga o‘tish davridagi munozaralar (4-adabiyot 205-225-b).
30-yillar o‘zbek adabiy tiliga tavsif. Rus va baynalminal fonetik va grammatik unsurlarning o‘zbek tilida kengroq qo‘llana boshlashi.
20-30-yillar o‘zbek adabiy tilini o‘rganishda Abdulla Qodiriy, Cho‘lpon, Fitrat, Elbek, A.Avloniy kabi shoir va yozuvchilar asarlari tilining ahamiyati badiiy, ilmiy va publitsistik asarlar misolida tahlil qilinadi (4-adabiyot 225-257-b.).
O‘zbek adabiy tili normalarini belgilashda tayanch dialektning o‘rni. Ko‘p dialektlilik sharoitida tayanch dialektni aniqlash. Adabiy til normalarini belgilashda orfografiya va orfoepiyaning ahamiyati.
O‘zbek adabiy tili va davlat tili. O‘tmishda ham O‘zbek adabiy tiliga davlat tili maqomining berilganligi (Husayn Boyqaro). Mustaqillik sharoitidagi davlat tilining mavqei.
O‘zbek tilshunosligi tarixi haqida qisqacha ma’lumot. Mustaqillik davrida o‘zbek adabiy tilining rivojlanishi masalalari davriy nashrlar, badiiy asarlardan olingan misollar bilan izohlanadi.
Kutilayotgan natijalar:

27. 
    o’tgan mavzuga doir xulosalar beriladi;
    
28. 
    yangi mavzu haqida aniq tasavvurlar shakllantiriladi;
    
29. 
    yangi mavzu tushuntiriladi. Bu davr manbalari tilida A.Navoiy an’anasining davom etganligi, dialektal murakkablik va tilning demoktarlashuvi haqidagi bilimlarga ega bo’lishadi;