Guliston davlat universiteti tuproqshunoslik kafedrasi

X Ba y omillar o’rtasidagi bog’liqlikni yanada aniq ko’rsatishda quyidagi formula bo’yicha korrelyatsiya koeffitsienti aniqlanadi.
Z(x-x)(Y-y)
FORMULA r =
,r(LX - x) 2 (Y-y)² Bunda r korrelyatsiya koeffitsienti X, y - yig’indi
X va Y - omillami o’rtacha qiymati
Agarda koeffitsient korrelyatsiya miqdori r = 0,5 bo’lsa r = 0,25 yoki 25,5 teng bo’lib omilning ta’siri 25 % ga tengligini ko’rsatadi.
y_z = 19,9 = 0,13 • 19,9 - 2,58 = 0,0^ / cm ² y_Z = 76,6 = 0,13 • 76,6 - 2,58 = 7,37a / cm ²
Omillar o’rtasidagi bog’liklar ham xuddi shu uslubda aniqlanadi.

19-jadval
Omillar o’rtasida korrelyatsion va regression bog’liqliklar

N°	Azotni yillik me’yori, kg/ga (X)	1 Ј 2 c* o 2 X	c3 "§ ccj B A .a m m ", co 44 O* o c 2 §0 'g •S Ј o	Korrelyatsion bog’liqlik, xulosasi	Regression bog’liqlik	Regression xulosa
1		20,4	±	Azot me’yorining ortib borishi bilan hosildorlikni ortib		Demak, bir birlik azot hisobiga olingan
2	100	24,8	+4,4	borishiga olib keldi, demak to’g’ri	4,4	hosildorliklar 2,9- 4,4 kgni tashkil etdi. Azot
3	200	28,7	+8,3	korrelyayativ bog’liqlikga ega.	4,15	me’yorining ortib borishi bilan teskari regression
4	300	29,3	+8,9		2,97	bog’liqlik mavjudligi aniqlandi. 100-4,4 20-4,15 300-2,9

208

20-jadval

Omillarning dispersion tahlil (y)

Dispersiyaya	Kvadrat yig’indisi	Erkinlik darajasi	O’rtacha kvadrat	F*	F05
Umumiy	63,97	11	-	-	-
Regressiya	61,09	1	61,09	212,12	4,96
Regressiyaga og’ishi	2,88	10	0,288	-	-

Dispersion tahlildagi > F₀₅ bo’lishligi regression bog’liqlik aniqlik darajasi yuqori bo’lib “nol” nazariyadan ko’rsatadi.
Olingan ma’lumotlar asosida X (namlik, %) va u (tuproqni yopishqoqlik g/sm )o’rtachasidagi bog’liqliklar korreltsion grafikni tushirilib grafik chiqariladi.
Savollar:
1 Bir omilli dala tajribasi ma’lumotlarining dispersion tahlili qanday tartibda bajariladi?

2. 
   Ko’p omilli dala tajribasi ma’lumotlarining dispersion tahlili qanday tartibda bajariladi?
   
3. 
   Korrelyatsiya va regressiya haqida gapiring?
   

FOYDALANILGAN ASOSIY ADABIYOTLAR VA O’QUV
QO’LLANMALAR

5. 
   A.Vorobev, A.N.Kashtanov, A.M.Likov, I.P.Makarov. «Zemledelie» M.: «Agropromizdat», 1991.
   

2. 
   A.K. Ermatov. Sug’oriladigan dehqonchilik» «O’qituvchi» T.: 1983.
   
3. 
   A.K.Ermatov,V.G’aniev.«Dehqonchilik» «Mehnat» T.: 1990.
   
4. 
   Sh.Nurmatov va b.qa.«Dala tajribalari uslubiyati» T. O’zPITI, 2007.
   
5. 
   B.A.Dospexov Metodika polevogo opita «Kolos» M.:1979
   
6. 
   B.A.Dospexov Metodika polevogo opita. «Kolos» M.:1985
   
7. 
   A.I.Imamaliev, N.F.Bespalov, M.A.Belousov va boshqalar. Metodika polevix opitov s xlopchatnikom. T.:1981.
   
8. 
   E.I.Zaurov Dehqonchilikdan laboratoriya ishlari va amaliy mashg’ulotlar” «O’qituvchi» T.: 1992
   
9. 
   S.A. Azimboev Dehqonchilik, tuproqshunoslik va agrokimyo asoslari. «Iqtisod-Moliya». T.:2006. 200 b.
   

5. 
   A.Azimboev, S,S.Bo’riev, Ch.R.Begimqulov, X.K.Allanov Dehqonchilik va ilmiy izlanish asoslari fanidan laboratoriya, amaliy mashg’ulotlar. ToshDAU T.: 2010.
   

11Mo’minov K.M., Islomov I.S., Sanaqulov A.L. “Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan” fani bo’yicha ta’lim texnologiyasi. Samarqand. SamQXI, 2010 y. 230 b.

Qo’shimcha adabiyotlar

1. 
   I.A. Karimov - Qishloq xo’jaligi taraqqiyoti-to’kin hayot manbai (Oliy majlisining X sessiyasida so’zlagan nutqi) “Turkiston” gazetasi, 1997 y. 27 dekabr.
   
2. 
   Qishloq xo’jaligida islohotlarni chuqurlashtirishga doir qonun va me’yoriy hujjatlar. I va II qismlar. T. 1998.
   
3. 
   K.Qashkarov, N.B.Qashkarov, K.A.Qashkarov «Almashlab ekishda paxta yetishtirish texnologiyasi». T.: 1991.
   
4. 
   H.Sheraliev, M.Shodmanov «Dehqonchilik» Ma’ruzalar matni, T.: 2004. Saytlar: http://www.TSAU.uz
   

http://www.Gridano/aral httpG’www.gdu portal.uz/