V
V
I
I
.
.
M
M
u
u
s
s
t
t
a
a
q
q
i
i
l
l
t
t
a
a
’
’
l
l
i
i
m
m
n
n
i
i
t
t
a
a
s
s
h
h
k
k
i
i
l
l
e
e
t
t
i
i
s
s
h
h
n
n
i
i
n
n
g
g
s
s
h
h
a
a
k
k
l
l
i
i
v
v
a
a
m
m
a
a
z
z
m
m
u
u
n
n
i
i
Talaba mustaqil ishni tayyorlashda fanning xususiyatlarini xisobga olgan
holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
* darslik va o’quv qo’llanmalar bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish;
* tarqatma materiallar bo’yicha ma’ruza qismini o’zlashtirish;
* maxsus adabiyotlar bo’yicha fan bo’limlari va mavzulari ustida ishlash;
*talabaning o’quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog’liq bo’lgan fanlar
bo’limlari va mavzularni chuqur o’rganish.
Talabalarning maruza, amaliy mashg’ulotlarga taeyorlanib kelishi va o’tilgan
materiallarni mustaqil o’zlashtirishlari uchun kafedra o’qituvchilari tomonidan
maruza matnlari ishlab chiqilgan, xar bir talabaga ushb va materildan foydalanish
tavsiya etiladi.
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
1. Koordinatsion nazariya, koordinatsion birikmalarning turlari va ularni
IYuPAK nomenklaturasi bo’yicha nomlanishi.
2. Kimyoviy birikmalarda bog’lanish tabiati. Valent bog’lar, kristall maydon va
ligand maydoni nazariyalari.
3. Kompleks birikmalarni eritmadagi muvozanati, koordinatsion qobig’dagi
ligandlarning o’zaro ta’sirlashuvi.
4. Koordinatsion birikmalarni kislota-asoslik xossalari va ularning oksidlanish-
qaytarilish reaktsiyalari.
5. Koordinatsion son va uning miqdoriga ta’sir ko’rsatuvchi faktorlar,
kompleks xosil qiluvchi atom yoki ionlar. Verner-Miolati qatorini tuzish va uni
koordinatsion nazariyani yaratilishidagi ahamiyati.
6. Koordinatsion birikmalardagi izomeriya xodisalari. Izomeriya turlari.
7. Sidjvik EAN qoidasi va uni karbonilli komplekslarda qo’llanilishi.
Koordinatsion birikmalardagi kimyoviy bog’lanish tabiatini tushuntirishda VBN,
KMN va LMN nazariyalarining o’rni va roli.
8. Koordinatsion birikmalarni eritmadagi holati, ularning muvozanat
barqarorlik konstantalari, Irving-Vilyams qatori va boshqalar, koordinatsion
birikmalarning qo’llanilishi.
Mustaqil o’zlashtiriladigan mavzular bo’yicha talabalar tomonidan referatlar
tayyorlash va uni taqdimot qilish tavsiya etiladi.
VII. Informatsion-mеtodik ta’minot
Asosiy adabiyotlar
1.
Parpiev N.A., Yusupov V.G., Toshev M.T. Koordinatsion birikmalar kimyosi.
Toshkent: “Universitet”, 1996. 298 b.
2.
Parpiev N.A., Raximov X.R., Muftaxov A.G. Anorganik kimyo nazariy asoslari,
Toshkent:
Uzbekiston
, 2000 y.
3.
Кукушкин Ю.Н. Химия координационных соединений. М: Высшая школа,
1985. 455с.
4.
Костромина Н.А., Кумок В.Н., Скорик Н.А. Химия координационных
соединений. М.: Высшая школа. 1990. 432 с.
5.
Э.Ю. Янсон. Комплексные соединения. М.: Высшая школа, 1968. 200с.
Qo’shimcha adabiyotlar
6.
Бабко А. К. Физико-химический анализ комплексных соединений в
растворах. Киев, изд. АН, УзССР. 1955.
7.
Методическое указание - "Химия координационных соединений", Ташкент,
ТашГУ, 1987.
8.
Задачник по физико-химическим методам анализа. Изд. "Химия", 1972.
9.
Новаковский М.С. Лабораторные работы по химии комплексных
соединений. Харьков, изд. ХГУ, 1964.
10.
Ф.Б.Гликина, Н.Г.Ключников ”Химия комплекcных соединений ”
М.«Просвещение». 1967. 166с.
11.
Ф.Умланд, А.Янсен и др. “Комплексные соединения в аналитической
химии” Пер. с нем. д.х.н. О.М.Петрухина –М.: Мир. 1975. -531 с.
12.
Fayzullaev O.F. «Analitik kimyo asoslari» A.Qodiriy nomidagi «Halq
merosi» nashriyoti -T.: 2003. 44b b.
13.
И.Стари «Экстракция хелатов» -М.: Мир. 1996. -392 с.