Guliston davlat universiteti tarix kafedrasi

3. O‘zbekiston respublikasining qonuni ta’lim to‘g‘risida qonun. 2020 yil sentyabr.

Yangi tahrirdagi “Ta’lim to’g’risida”gi qonun loyihasining ikkinchi o’qishdagi muhokamasi qizg’in kechdi. Deputatlar 2020 yil 5-6 may kunlari bo’lib o’tgan palata majlisida qonun loyihasini moddama-modda, bobma-bob muhokama qildilar. Muhokama davomida bir necha moddalar yuzasidan bir fikrga kelinmaganligi sababli ular ustida ishlarni davom ettirish hamda kelgusi majlisda ana shu moddalar atrofida to’xtalib o’tishga kelishgan edi.

Shundan so’ng mas’ul qo’mita barcha fraktsiyalar, deputatlardan tushgan taklif va mulohazalarni jamlab, mutaxassis va ekspertlar ishtirokida qonun loyihasi ustidagi ishlarni davom ettirdi.

Qnun loyihasini takomillashtirish maqsadida mas’ul qo’mita hamda ishchi guruh tomonidan bir necha bor muhokamalar o’tkazildi. Tegishli vazirlik va idoralar vakillari ishtirokida loyihaning qoida va normalari maromiga etkazildi. Norma ijodkorligi talablaridan kelib chiqib, loyihadan havolaki tusdagi qator normalar chiqarilib, to’g’ridan-to’g’ri ishlaydigan moddalar kiritildi.

Qonun loyihasini takomillashtirish jarayonida 238 ta normaga tegishli o’zgartirish va qo’shimchalar kiritildi. Loyihadan idoraviy ruhdagi bir necha normativ-huquqiy hujjatlarni qisqartirish, umumiy tusdagi, harakatsiz va huquqni qo’llashga ta’sir etmaydigan qonun hujjatlarini qayta ko’rib chiqish oqibatida 123 ta norma chiqarib tashlandi. Ularning o’rniga 54 ta yangi to’g’ridan-to’g’ri amal qiluvchi normalar kiritildi. Ortiqcha ma’muriy tartib-taomillar va tartibga solishning eskirgan mexanizmlarini bartaraf etish hisobiga kiritilgan 7 ta moddadan butunlay voz kechilib, aniq sohalardagi munosabatlarni tartibga soluvchi 9 ta yangi modda kiritildi.

Qonun loyihasiga inklyuziv ta’lim tushunchasi ham singdirildi. Bu har bir bolaning ta’lim olishdagi teng huquqliligini ta’minlash har qanday diskriminatsiya va kamsitishlarning oldini olishga xizmat qiladi. Shuningdek, loyihada amaldagi qonunda, umuman, qonunchilikda ko’zda tutilmagan yangi qoidalar - yurtimizda yoshidan qat’i nazar, katta yoshdagilar umri davomida bilim va ko’nikmalarini mustahkamlab borish imkoniyatlari ham qonun bilan mustahkamlanyapti.

«Ta’lim to’g’risida"gi yangi qonun va inklyuziya: qanday bo’lishi kerak?

«Talim to’g’risida"gi qonunning yangi tahrirdagi loyihasi Oliy Majlis Senati tomonidan o’rganilmoqda. U inklyuziv ta’lim tamoyillariga to’g’ri keladimi?

19 may kuni Oliy Majlis ilk bor inklyuziv (uyg’unlashgan) ta’lim tushunchasi kiritilgan yangi tahrirdagi «Ta’lim to’g’risida» gi qonunni qabul qildi. O’zbekiston nogironlar assotsiatsiyasi mutaxassislar bilan birga qonun loyihasining inklyuziv ta’lim tamoyillariga muvofiqligi bo’yicha tahlil o’tkazdi.

Hozirda qonun loyihasi Oliy Majlis Senati tomonidan ko’rib chiqilmoqda. 2 iyun kuni Senatning Fan, ta’lim va sog’liqni saqlash qo’mitasi mazkur qonunni takomillashtirish bo’yicha nogironligi bor insonlarning 26ta jamoat tashkilotini birlashtirib turgan O’zbekiston nogironlar assotsiatsiyasiga so’rov yubordi.

Hujjat tahlili shuni ko’rsatdiki, inklyuziv ta’lim nogironligi bo’lgan bolalarga nisbatan har qanday tarzdagi kamsitishni istisno qiluvchi ta’lim shakli sifatida kiritilganligiga qaramay, qonun loyihasi inkliyuziya tamoyillariga to’g’ri kelmaydi.

Inklyuziv ta’lim nimani anglatadi?

«Inklyuziv ta’lim - barcha o’quvchilar uchun maxsus ta’lim ehtiyojlari va individual imkoniyatlarning farqliligini inobatga olgan holda ta’lim muassasalarida ilm olishda teng huquqlilikni ta’minlashdir».
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI