|
38
hissasi ko‘shilayotganidan bolangiz nixoyatda xursand bo‘ladi. Sizga nisbatan mexri ortib boradi. Siz uning mexriga
muxtoj ekanligingizni his etadi.
Ota-onaga, kayinona-kayinotaga bo‘lgan mexrni ham ota-ona tarbiyalaydi. Aytaylik, bugun siz biror narsa harid kilib
keldingiz. Siz bu narsalarni ochib, bolalaringizga biror idish olib kelishlarini ayting. Harid kilgan taomingizni oldini
ota-onangizga solib bering-da, buving bilan buvangga olib borib ber deng. Ota-onangiz buni ko‘rib bolalaringizni duo
kiladi. Bolalaringizga shu baxonada duo olish bu o‘sishing uchun kerak, u tabarruk narsa, inson ko‘lidan kelgancha
boshkalarga yaxshilik kilib borishi kerakligini ukdiring. Shu yo‘sinda tarbiyalagan farzandingiz kariganingizda siz
kilgan ishingizni kaytaradi. Chunki unga bunday tarbiyani yoshligidan singdirgansiz. Endi farzandlaringiz buva-
buvilarining duosini duru javoxirlarga, xech kanday boylikka tenglashtirib bo‘lmasligini tushunadi. Shuning uchun ham
xalkimiz: :”Taomning oldini ota-onangga bersang, o‘zing ham oldini yeysan”, deyishgan.
Kuyidagi xayotiy masalani taxlil kiling:
1. S.Raximov tumanidagi kariyalar uyida ikki onaxonning bir-biri bilan urishayotganligi ustiga borib koldik. Yetmish
olti yoshli Xosiyat xolaning xech kimi yo‘k. Eri urushda kurbon bo‘lgan. Bitta o‘gli bo‘lgan, u ham vafot etgan.
Oltmish yoshli Zamira ismli ayol yukoridagi ayolni shaltoklikda ayblab, u bilan turmasligini aytib janjal kilayotgan
ekan. Zamira ayadan so‘rasak, u to‘rt o‘gli borligini aytdi. Bolalari, kelinlari, nevaralarini hammasini kargab tilga oldi.
Uning bu kargishlariga ilon po‘st tashlaydi. U bizdan o‘gillari, kelinlari ustidan yozib, sharmanda kilishimizni so‘radi.
Ayaning aytishlaricha, to‘rt o‘gil, to‘rt kelin, nevaralari hammasi o‘ta mexrsiz, axmok, yaxshilikni bilmaydigan ekan.
Gap orasida yukoridagi Xosiyat ayaga:”Yaxshi bo‘lsang seni kariyalar uyiga tashlab ketarmidi”,- deb ko‘yar edi. Siz bu
xolatni kanday baxolaysiz?
2.To‘rt kelinini bir-biriga yomonlagan, kelinlarining yaxshi ishlarini ko‘rmay, uncha-muncha kamchiliklarini ro‘kach
kilib, o‘gillariga yomonlagan kayinona shu oilada o‘ziga nisbatan mexr uygota oladimi?
Xalkimizning kuyidagi ibratli so‘zlarini taxlil kiling:
Tinglagin bu ikki inson kissasin!
Ne eksang olarsan shuning mevasin,
Yashardi bir uyda ota va farzand,
Ularda yo‘k edi boshka xech hamdard.
So‘ngra kelin keldi o‘gil ulgayib,
Ota ham karidi kaddi bukchayib.
O‘z ishini kildi oxir bu jaxon,
Kelini ko‘tardi otaga isyon.
Yigitga aytardi gazabla kelin,
“Tiyib ko‘y otangning zaharli tilin,
Na turar, na yurar, yotar bir joyda
Bu badbaxt odamdan bizga ne foyda.
Gar uni yo‘kotsang baxtli bo‘lamiz,
Undan so‘ng ikkimiz o‘ynab kulamiz.
Yo‘ksa men ketaman boshka bir yokka,
Sening izing yetmas uzok-uzokka!”
Ikki o‘t ichida yigit chekdi gam,
Tushmasin xech boshga bundayin sitam.
To‘xtatolmay ko‘zdan okkan yoshini,
Yarim tun ko‘tardi gamgin boshini,
Turib opichladi bemor otani,
Xech kim kaytarmasin bunday xatoni.
Otaga yolgondan “safarga” dedi,
Lekin shum niyati xatarga edi.
Otasin opichlab kirlardan o‘tdi,
Oxiri sen ko‘rgan daraxtga yetdi.
Bizni ko‘rmas, archa turar ko‘kkayib,
Yigit kaytmok bo‘ldi, otani ko‘yib.
Bu ishdan padari kax-kaxlab kuldi,
Farzand bu xolatdan xayratda koldi.
“Tashlab ketmokdaman bugun seni men,
Nega yiglamasdan kulding bunda sen?”
Ota so‘z boshladi o‘gilga karab,
Daraxt ostidagi suyakni silab.
“Otamni shu daraxt ostiga o‘zim,
Tashlab ketgan edim seningdek, o‘glim.
Bok, bosh suyagi kulmokda menga,
Go‘yo men kulgandek, ushbu dam senga”,
Bugapni eshitgach, o‘gil dod solib,
Jo‘nadi otasin ko‘tarib olib.
39
Fojea shundaki, inson vagonlab kitob o‘kishi mumkin, ammo olgan bilimlari asosida o‘z ma’naviyatini, tafakkurini,
ongini kamolotga yetkazmas ekan, u o‘kib, ukmasdan ma’naviy kashshok bo‘lib kolaveradi. Olgan bilimlari va xayotiy
saboklari yigindisi nazariyaligicha kolib ketaveradi. Shuni unutmaslik kerakki, bemorni kasalini davolash, uning
ruxiyatini va ma’naviy kamolotini shakllantirishdan ko‘ra osonrokdir.
Shu o‘rinda Mirzo Boburning kuyidagi bayti ayni o‘rinlidir:
Har kimki vafo kilsa, vafo topgusidir,
Har kimki jafo kilsa, jafo topgusidir.
Yaxshi kishi ko‘rmagay yomonlik hargiz,
Har kimki yomon bo‘lsa, jazo topgusidir.
Shunday ekan, har bir inson xayotdan olgan saboklarini va o‘kib o‘zlashtirgan bilimlarini ko‘nikmaga aylantirib, joriy
etib, amalda ko‘llab borishlari kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
