Guliston davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika- psixologiya

- 
“Men” obrazi
deb atalib, uning qanchalik 
adekvatligi va reallikka yaqinligi shaxsning jamiyatdagi ijtimoiy mavqeini 
belgilaydi va uning barkamollik mezonlaridan hisoblanadi.
“Men” obrazining
ijtimoiy psixologik ahamiyati shundaki, u shaxs 
tarbiyasining va tarbiyalanganligining muhim omilidir. Shu nuqtai nazardan olib 
qaraganda, tarbiyaga shaxsni o’zi o’z sifatlari to’g’risidagi tasavvurlarini 
shakllantirish jarayonidir, deb ta’rif berish mumkin. Demak, har bir inson, 
o’zligini qanchalik aniq va to’g’ri bilsa, tasavvur qilolsa, uning jamiyat 
normalariga zid harakat qilish ehtimoli ham shunchalik kam bo’ladi, ya’ni u 
tarbiyalangan bo’ladi.
“Men” obrazining shakllanishi, rivojlanishi va o’zgarishi ichki va tashqi 
qoidalarga bog’liq. Tashqi muhit (oila, maktab, rasmiy va norasmiy guruhlar)
“Men” obrazining shakllanishiga kuchli ta’sir ko’rsatadi. Ijtimoiylashuv 
jarayonida “Men” obrazining shakllanishida oila asosiy rol o’ynaydi.
 “Men” obrazi va konsepsiyasining shakllanishi
, shaxsning o‘zini o‘zi 
baholashi mexanizmlari. Kasbni tanlash, unga mehr qo‘yish, professional 
mahoratga intilish shaxsdagi yana bir muhim xususiyat – o‘zini o‘zi qanchalik 
teran anglashiga bog‘liq. Zero, insonning komilligi, uning ahloqiy fazilatlari ko‘p 
jihatdan uning o‘ziga, o‘zini o‘zi qanday anglashiga bog‘liq. Shaxsning o‘zi, o‘z 
xulq-atvori xususiyatlari, jamiyatdagi mavqeini tasavvur qilishidan hosil 
bo‘ladigan obraz “Men” obrazi deb atalib, uning qanchyalik ob’ektivligi, 
reallikka yaqinligi, adekvatligi uning jamiyatdagi mavqeini belgilaydi, 
barkamolligining mezonlaridan hisoblanadi.
Universitet ta'limi izchil kasbiy mahoratni yangi va tajribali o'qituvchilar 
akkreditatsiyasidan o'quv va o'quv dasturlarini baholash qismi birinchisi 
hujjatlari sifatini saqlaydi, ikkinchisi yaxshi ta'lim uchun rag'batlantirish, 
takliflar va mukofot bilan qo'llab-quvvatlash.
22

21
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm. pp: 95.
22
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm.
pp
: 199.

---

52
28-rasm 
Shaxsdagi “Men” obrazi yoki boshqacha aytganda, 
“men” - konsepsiyasining ahamiyati shundaki, u 
shaxs tarbiyalanganligining muhim omili sanaladi. 
Shu nuqtai nazardan ta’riflasak, shaxsning 
tarbiyalanganligi - uning o‘zi va o‘z sifatlari 
to‘g‘risidagi tasavvurlarining shakllanish 
jarayonidir. Bu qobiliyat shaxsning kasb tanlashi, 
uni tirishqoqlik bilan o‘zlashtirishi, amalda 
namoyon etishi va profesisonal mahoratning 
asosidir.
Extimol, sizning institutingiz o’zini elektron ta’lim bo’yicha strategiyasi va 
siyosatiga ega bo’lishi mumkin. U ushbu keng yondoshishni ifodalashi mumkin, 
yoki siz elektron ta’limdagi “elektronni” faqatgina tarmoqlangan 
texnologiyalarga 
tegishli 
deb 
talqin 
qilib, 
xar 
qanday va 
barcha 
kompyuterlashgan ta’limni (CAL) qamramasligi mumkin deb xisoblashingiz 
mumkin.
Xar qanday xolatda xam, HEFCE tavsiflarini asosiy natijalari, va boshqa 
ko’pchilik institutsional elektron ta’lim strategiyalari quyidagilardan iboratdir:
➢
bir qator tizimlar va vositalarga qaraganda, elektron ta’lim shunday
narsaki, unda talabalar axborot va aloqa texnologiyalari (AAT) orqali ta’lim 
oladilar; 
➢
bu masofaviy ta’lim kurslarida yoki universitet qoshidagi kurslarda 
(ba’zida bu ikkinchisi “aralash” yoki “birlashgan usuldagi” ta’lim deb ataladi) 
qo’llanishi mumkin; 
➢
odatda uni keng tarzda ta’riflash mumkin, va bu amaliyotchi va o’z
talabalaringizni o’qituvchisi sifatida o’z faningizda xar xil yondoshishlardan 
foydalanish imkoniyatini yaratadi; Elektron ta’limni qo’llashni yagona yo’li 
mavjud emas; 
➢
bu siz “yetkazib” beradigan biron narsa bo’lmay, balki ushbu ta’lim orqali
siz talabalaringizni aniq narsalarni amalga oshirishlarigi imkoniyat yaratib 
berasiz. 
Elektron ta’lim foydali tavsiflarini kengligini tan olgan xolda, ushbu bobni 
qolgan qismi ta’lim berishda amaliy axamiyatga ega ba’zi internet 
texnologiyalarini va pedagogik yondoshishlarni taqdim etadi.
23
 
Koʻp oliy ta’lim muassasalari oʻzlarining vazifa hisobotlarida muassasa 
maqsadi va bitiruvchi talablarning oʻzlariga xos jixatlari haqida tasavvur 
uygʻotishni istaydi. Mohiyatiga ko’ra maqsad ushbu universitet yoki kollej 
23
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry, 
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm. pp: 86.

---

53
talabasini tegishli kurs yoki dasturda ko’zlangan oʻquv natijalarini umumiy 
terminlar bilan ifodalashdir.
24
 
To‘g‘ri kasb tanlash uchun shaxs avvalo o‘zining ichki imkoniyatlari, 
iqtidorini bilishi shart. Shunga ko‘ra, u bilimlar majmuini egallashga kirishadi. 
Bilimlari asosida malaka hosil qilish yo‘llarini aniq belgilaydi, ish-faoliyat 
jarayonida zarur ko‘nikmalarga ega bo‘lib boradi. Ish mobaynida o‘zining kuchli 
va kuchsiz jihatlarini o‘zi nazorat qilib, o‘z ustida ishlashning mustaqil dasturini 
ishlab chiqa oladi.
Aytish lozimki, professional uchun bu uzluksiz jarayon bo‘lib, u o‘zi 
tanlagan kasbining qirralari muttasil ravishda o‘zlashtirgan sari, unga chuqur kirib 
boraveradi. O‘z ustida igshlashdan toliqmaydi.
Bu jarayon “Men” konsepsiyasidagi o‘zini o‘zi baholash, o‘zini o‘zi 
nazorat qilish, o‘z ustida tinimsiz ishlash, o‘zini o‘zi namoyon etish, 
muvofiqlashtirish, takomillashtirish, monitoring qilish kabi qator shaxsiy sifatlar 
bilan bog‘liq. O‘z ichki dunyosiga kira olish, uni anglash, tahlil qilish va to‘g‘ri 
xulosa chiqarish – komillikning muhim mezonlaridandir. Kasbiy mahoratda bu 
sifat birlamchi rollardan birini o‘ynaydi.