Guliston davlat universiteti kasbiy pedagogika fandan

19-Mavzu:  Kasb ta’limi dual tizimi. 
Reja: 
1. Kasb-hunar ta’imini bevosita ishlab chiqarish jarayonlari bilan bog‘lash. 
2. Ta’limni ishlab chiqarish orqali amalga oshirish shakllari turlari. 
3. O‘rta-maxsus, kasb-hunar ta’limi bitiruvchilar ishlab chiqarish moslashuvchanligi. 
1.
 
Kasb-hunar ta’imini bevosita ishlab chiqarish jarayonlari bilan bog‘lash. 
Jahonda sodir bo‘layotgan o‘zgarishlarning ijobiy tomonlarini hisobga olib hayotga tadbiq 
qilish bizning asosiy siyosatimizdir. Bu borada hamkorlikning o‘rni muhim.  Kadrlar tayyorlashda 
eng  avvalo  so‘nggi  paytlarda  bizning  hayotimizga  kirib  kelayotgan  mehnat  bozori  talablari 
tushunchasini hisobga olish muhim o‘ringa ega.  
Mehnat bozori xalq xo‘jaligining turli sohalari uchun malakali kadrlarni talab qiladi. Unda 
oddiy mutaxassisdan, to yirik tashkilotchi rahbarlargacha barchasi uchun talab o‘zi egallab turgan 
lavozimiga  mos  malakaga  ega  bo‘lishi  hisoblanadi.  Kasbiy  malakaga  ega  bo‘lish  esa 
respublikamizda  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limi,  oliy  ta’lim,  oliy  ta’limdan  keyingi  ta’lim  va 
malaka  oshirish  orqali  amalga  oshiriladi.  Mamlakatimiz  mustaqilligi  fuqarolarimizga  o‘zining 
malakasini oshirishga faqatgina respublikamiz hududida emas, balki jahonning barcha joylaridagi 
ta’lim  muassalarida xalqaro hamkorlik orqali erishish imkoniyatini  yaratib  berdi. Biz bu borada 
Olmoniya ta’lim muassasalari tajribasi haqida to‘xtalmoqchimiz. 
Olmoniyada  yoshlar  ikki  turdagi  kasb-hunarga  tayyorlanadi.  Aksariyat  yoshlar  o‘zlari 
tanlagan  kasb-hunar  tayyorgarligini  qishloq  xo‘jalik  yoki  sanoat    tashkilotlarida,  savdo-sotiq 
sohalarida,  boshqarmalarda,  sog‘liqni  saqlash  muassasalarida,  advokatura  idoralarida, 
devonxonalarda  yoki  jamoat  xizmati  joylarida  oladi.  Ayni  paytda  o‘qish  davomida  o‘quvchilar 
kasb-hunar maktablariga qatnab nazariy bilimga ega bo‘ladi.  
Germaniyada  kasb  —  hunar  ta’limining  dual  tizimini  quyidagicha  rasmda  ifodalash 
mumkin: 
Qator  ixtisosliklar,  masalan,  sog‘liqni  saqlash  yoki  ijtimoiy  sohalarda  o‘qish  faqat  bitta 
maktabda  olib  boriladi  (maxsus  ta’lim  muassasasida  yoki  maxsus  kasb-hunar  maktablarida).  Bu 
maktab  kasb-hunar  o‘qitish  deb  ataladi.  Hozirgi  paytda  yoshlar  orasida  ofis  (idora)  xodimi 
ixtisosligi  bo‘yicha  o‘qitiladigan  kasb-hunar  maktablarida  o‘qish  ishtiyoqi  kuchli  bo‘lib,  ularda 
tanlov asosida amalga oshiriladi. 
 Ayni  paytda  metallarga  ishlov  berish,  qurilish  va  mehmonxona    restoran  xizmat  sohalari 
bo‘yicha  o‘qish  uchun  o‘rinlar  bemalol.  Shuni  qayd  qilish  lozimki,  barcha  kasb-hunarli  yoshlar 
davr talabiga ko‘ra o‘z bilim malakalarini doimiy oshirib borishlari zarur.  
Germaniya Federativ Respublikasida aksariyat yoshlar deyarli tengqurlarning to‘rtdan uch 
qismi  ishlab  chiqarish  kasb-hunar  ta’limini  o‘taydilar.Ular  o‘zlari  tanlagan  kasb-hunarlarini 
korxona sharoitiga maksimal yaqinlashtirilgan sharoitda «dual tizim» asosida egallaydilar. 
 
1-rasm 

---

 
85