Guliston davlat universiteti kafedra "iqtisodiyot" soliq va soliqqa tortish

12 
 
soliqlar  ham  belgilanadi,  ularning  amalga  kiritilishi  iqtisodiy  faoliyatda  ijobiy  rol  o‘ynashi 
mumkin.  
Nazorat savollari: 
1.  Soliqlarning  iqtisodiy mohiyati deganda nimani tushunasiz? 
2.  Soliqlarning obyektiv zarurligi nimalarda ko‘rinadi? 
3.  Soliqlarning xususiyatlarini tushuntirib bering? 
 
2-asosiy savol bayoni: 
Soliq va boshqa majburiy to‟lovlar elementlari 
Soliqqa  tortish  tizimining  asosiy  bo‘g‘ini  hisoblangan  soliq  elementlari  soliq  solishda 
ifodalanadigan  tushunchalar  bo‘lib,  ular  soliq  to‘lovchilar  va  davlat  byudjeti  o‘rtasidagi 
iqtisodiy-huquqiy munosabatlarda namoyon bo‘ladi. 
Soliq  nazariyasida  soliqqa  oid  munosabatlarni  to‘liq  va  teranroq  ifoda  etish  uchun 
iqtisodiy voqeliklarning har bir kichik guruhlari muayyan nomdagi iboralar bilan izohlanadi. 
Soliq  elementlari  ham  huddi  shunday  soliqqa  oid  iqtisodiy  hodisalarni  izohlshga  xizmat 
qiluvchi  yaxlit  tushuncha  hisoblanadi.  Soliq  elementlari  tushunchasi  soliq  solish  tizimining 
muhim  tarkibiy  qismi  bo‘lib,  uning  o‘zi  ham  kichik  tizimni  tashkil  etadi,  yani  soliq 
elementlari ham bir necha iqtisodiy kategoriyalarning yaxlit holatdagi harakatini bildiradi. 
Soliq  elementlari  bir  nechta  tushunchalardan  iborat  bo‘lib,  ularning  asosiylari  soliq 
subyekti,  soliq  agenti,  soliq  solish  obyekti,  soliq  solish  predmeti,  soliq  manbai,  soliq  solish 
bazasi,  soliq  solish  birligi,  soliq  stafkasi,  soliq  imtiyozlari,  soliqni  hisoblab  chiqarish  tartibi, 
soliq  solish  usullari,  soliq  davri,  soliqni  to‘lash  muddatlari  va  tartiblari,  soliq  yuki  kabi 
tushunchalarni qamrab oladi.