Guliston davlat universiteti fizika-matematika fakulteti k a f e d r a s I


Massaning tezlikka bog’liqligini keltirib chiqarish



Download 474,45 Kb.
Pdf ko'rish
bet12/24
Sana02.01.2022
Hajmi474,45 Kb.
#75551
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24
Bog'liq
akademik litsej oquvchilariga massa va energiya haqida chuqurlashtirilgan bilim berish metodikasi

 

1.3.Massaning tezlikka bog’liqligini keltirib chiqarish. 

          Massaning tezlikka bog‘liq ekanligi ifodasi ham ozmuncha shov-shuvga sabab 

bo‘lgan  emas.  Ular  haqida  o‘quvchilar  davrasida  yoki  dars  mashg‘ulotlarida 

gapirilganda  ko‘pincha  isboti,  ya‘ni  kelib  chiqishi  so‘raladi.  Shu  sababli  ushbu 

BMIdan  ,  uni  o‘qib  chiqqan  iqtidorli  o‘quvchilar,  talabalar  o‘z  qiziqishlariga  javob 

olishadi deb umid qilamiz. 

         Massaning  tezlikka  bog‘liqligi  ifodasi  Eynshteynning  nisbiylik  nazariyasi 

xulosalaridan biri sifatida bizga ma‘lum. Buni keltirib chiqarish uchun o‘zgaruvchan 

massali  jism  dinamikasidan  foydalanamiz.  Bizga  ma‘lumki,  kuch  impulsi  impuls 

o‘zgarishiga teng, ya‘ni: 

 

                        Fdt=d(mv)  yoki                      Fdt=mdv+vdm                  (7) 



 

dS yo‘l qismida sarflangan dE-energiya qismi quyidagicha ifodalanadi: 

 

                                                 dE=FdS=Fvdt  



 

esa yuqoridagi (7) ifodadan foydalanib quyidagicha yozish mumkin: 

                                                 dE=mvdv+v

2

dm  



bunga dE=c

2

dm ekanligini hisobga olsak, 



                                                c

2

dm=mvdv+v



2

dm  


o‘zgaruvchilarni ajratamiz: 

 

      ( 



 

   


 

)

  



 

         

  

 

 



   

 

 



   

 

 



 


Oxirgi  ifodani  integrallashdan  oldin  v=0  dagi  massani  m

0

-  tinchlikdagi 



massa,  v  tezlikdagi  massani  esa  relyativistik  massa  deb  olamiz  va  u  m  bilan 

belgilanadi. U holda: 

  

 



  ∫

   


 

 

   



 

 

 



 

 

 



 

 

Integrallangandan so‘ng:                   lnm-lnm



0

=ln[


 

 

  



 

 

 



]

-1/2                      

bundan esa: 

 

 



 

 

   



 

 

   



 

 

 



 

 

 



 

      


 

 

 



 

 

 



 

 

 



va nihoyat: 

 

                              



 

 

√  



  

  

              yoki                 



 

 

√   



 

                           (8) 

Shunday qilib massaning tezlikka bog‘liq ifodasini keltirib chiqardik. 

 


Download 474,45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish