Guliston davlat universiteti fizika matematika fakulteti axborot texnologiyalari kafedrasi

Kompyuter  virusi  –  bu  maxsus  yozilgan  dastur  bulib,  boshka  dasturlar 

tarkibiga yoziladi, ya’ni zararlaydi va kompyuterlarda uzining garazli maksadlarini 

amalga oshiradi. 

---

 

54 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kompyuter  virusi  orqali  zararlanish  okibatida  kompyuterlarda  quyidagi 

o’zgarishlar paydo bo’ladi: 

• ayrim dasturlar ishlamaydi yoki xato ishlay boshlaydi; 

• bajariluvchi faylning xajmi va uning yaratilgan vakti uzgaradi; 

•  ekranda  anglab  bulmaydigan  belgilar,  turli  xil  tasvir  va  tovushlar  paydo 

buladi; 

•  kompyuterning ishlashi sekinlashadi va tezkor xotiradagi bush joy xajmi 

kamayadi; 

•    disk  yoki  diskdagi  bir  necha  fayllar  zararlanadi  (ba’zi  xollarda  disk  va 

fayllarni tiklab bulmaydi): 

•  vinchester orkali kompyuterning ishga tushishi yukoladi. 

Viruslar asosan disklarning yuklanuvchi sektorlarini va exe, som, sys va bat 

kengaytmali  fayllarni  zararlaydi.  Xozirgi  kunda  bular  katoriga  ofis  dasturlari 

yaratadigan  faylarni  xam  kiritish  mumkin.  Oddiy  matnli  fayllarni  zararlaydigan 

viruslar kamdan – kam uchraydi.   

Hozirgi paytda hazil shaklidagi viruslardan tortib to kompyuter qurilmalarini 

ishdan chiqaruvchi viruslarning turlari mavjud. 

Dasturli viruslar kompyuter tizimlarining xavfsizligiga tahdid solishning eng 

samarali  vositalaridan  biridir.  Shuning  uchun  ham  dasturli  viruslarning 

imkoniyatlarini tahlil qilish masalasi hamda bu viruslarga qarshi kurashish hozirgi 

paytning dolzarb masalalaridan biri bo’lib qoldi.