Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

2-savol bo’yicha savol va topshiriqlar
2.1.
1-topshiriq. Gaplardagi ravish so’zlarni topib, ma’no jihatidan turini aniqlang.

1. 
   O’rmonjon to’satdan kelib qoldi. (A.Q.)
   
2. 
   Buni atayin sizga olib qo’ygan edim. (O’TIL)
   
3. 
   Azimboyvachcha ko’zlarini ayyorcha qisib, ta’zim qildi. (S.Ahm.)
   
4. 
   Xushchaqchaq odamning buguni ham, ertasi ham quvnoq o’tadi. (L.N.Tolstoy)
   
5. 
   Mashina ravon va tez yurmoqda. (As.M.)
   

2-topshiriq. Gaplardagi ravish so’zlarning qanday ma’no anglatib kelayotganini: ish-harakatning bajarilish holatini, paytini, o’rnini, miqdor-darajasini angatishini savoli bilan tushuntirib bering.

1. 
   Tonggi shabada asta esar edi. 2. Kecha shaxrimizda sport bayrami bo’ldi.
   

3. Mehmonxona uzoqdan ko’rinib turar edi. 4. Mamlakatimizda ko’plab bog’-rog’lar bor.
2.2.
1-topshiriq. Quyida berilgan ravishlarni holat va payt ravishlariga ajrating.
Erta, tez, ertaga, bultur, tezda, sekin, hozir, hozirdan, zo’rg’a, birdan, birdaniga, indin, indiniga, hali, piyoda, avval, ilgari, qiyg’os, to’satdan, yayov, do’stona, ertalab, doimo, botirlarcha, naridan-beri, chala-chulpa, tez orada, allaqachon.
2-topshiriq. Holat va payt ravishli gaplar va ular bog’lanib kelgan so’z bilan birgalikda ajratib, qanday ma’no va vazifa bajarib kelayotganini tushuntiring.

1. 
   Bugun havo iliq, derazalarni lang ochib qo’ysa ham bo’ladi. (Ch.)
   
2. 
   Hozir choy qaynaydi, chaqchaqlashib tong ottiramiz. (S.A.)
   
3. 
   Biz kechgacha birga dars tayyorladik.
   

4. Avval o’yla, keyin so’yla. (Maqol)
2.3.
1-topshiriq. Ravishlarni topib, ularni ish-harakat o’rni, daraja-miqdorini bildiruvchi ravishlar guruhlariga ajrating.
1. Gapni kam so’zla, ishni ko’p ko’zla. (Maqol) 2. Oradan bir oz vaqt o’tgach, bu erga yuzlab quruvchilar kelib, ishni boshlab yuborishdi. (Sh.R.) 3. Er qo’porib olg’a borar ekskavator. 4. Mana, uzoqda bombalar portladi. Bir zumda qora qushlar Bektemirning ustida charx ura boshladi. (O.)
2-topshiriq. Berilgan so’zlarni o’rin va daraja-miqdor ravishlariga ajrating.
Ko’p, oldinda, ichkarida, oz, ko’plab, picha, tashqarida, o’ngda, biroz, talay, mo’l, yuqoriga, pastda, o’rtada, to’la, ozgina, chapda, chapdan, narida, berida, ancha, to’satdan, yayov, tezdan, allaqayoqqa, allaqaerga, har yoqqa.
3-topshiriq. Avval o’rin, keyin miqdor-daraja ravishli gaplarni aniqlang. Ularning gapdagi vazifasini tushuntiring.

1. 
   Qo’llashing, etaklang, olg’a intiling, baravar marraga etish e’tibor. (G’.G’.)
   
2. 
   Ko’pni ko’rgan ko’p bilar. (Maqol)
   
3. 
   Oz so’zla, ko’p tingla. (Maqol)
   

4. G’ulomjon otning jilovini siltadi, keyin qayoqqa ketayotganini aniqlash uchun u yoqqa-bu yoqqa alanglab qaradi. Ot to’g’ri ketayotgan edi. (M.Ism.)