Guliston davlat universiteti filologiya fakulteti

Bo’laklarga bo’linmaydigan gaplar. 27-jadval

Turlari	Semantik guruhlari	Misollar
So’z- gaplar	Tasdiq yoki inkorni anglatadi. His- tuyg’uni bildiradi. Rasm- odatni anglatadi. So’roqni bildiradi. Tabrik, xitob, tahsinni bildiradi. Buyruqni bildiradi: A)insonga nisbatan B) hayvon va parrandalarga nisbatan	Ha. Durust. To’g’ri. Xo’p. Mayli. Yo’q. Hech. Uh. Dod (voy). Voydod! Bay- bay! Ura! Eh! Oh! Salom. Assalom. Vaalaykum assalom. Hayr. Marhamat. Rostdanmi? Bo’ptimi? Rosti bilan-a? maylimi? A? Balli. Barakalla. Ofarin. Rahmat. Tashakkur. Tasanno. Qoyil. Qulluq. Bas! Jim! Kisht! Pisht! Beh-beh! Ish-sh! Chu!
Vokativ gaplar	Aytilayotgan fikrga ting-lovchining diqqatini jalb qilish, do’q, g’azab, ajab-lanish, shodlik, ta’na, o’pka-gina, piching, afsuslanish, taqiqlashni ifodalaydi.	- Yormat aka!- Gulnorning yuragi to’lqinlanib ketdi. (O) Qiz yig’lab onasining quchog’iga otildi: Oyijon! Podsho baqirdi: Jallod!

Muhokama uchun savollar
1. Bo’laklarga ajralish-ajralmasligiga ko’ra sodda gaplarning qanday turlari bor?
2. So’z-gap sodda gaplarning qaysi turiga kiradi?
3. Sodda gaplarning qaysi turlari bo’laklarga ajraladigan gaplar hisoblanadi?
4. Bo’laklarga ajralmaydigan gaplar doirasiga kiradigan sodda gaplardan qaysilarini bilasiz?
5. Qanday gaplar bo’laklarga ajralmaydigan gap hisoblanadi?
ADABIYoTLAR:
1. A.G’ulomov, M. Asqarova. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Sintaksis Darslik. Toshkent. «O’qituvchi», 1987y, 137-139 betlar.
2. Sh.Rahmatullaev. Hozirgi adabiy o’zbek tili(darslik). T., Universitet, 2006.378-381-betlar.
3.R.Sayfullaeva va boshqalar. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Sintaksis. III.(o’quv qo’llanmasi).T.,2006. 57-63-betlar.
4. M.Asqarova. Hozirgi o’zbek adabiy tilidan ma’ruza matnlari (Sintaksis). T., 2000 y.
5. R.Ikromova, D.Muhamedova, D.Shodmonqulova, X.G’ulomova.Hozirgi o’zbek adabiy tilidan ma’ruza matnlari. (Sintaksis). 2001 y.
6.G’.Abdurahmonov A.Sulaymonov, X.Holiyorov, J.Omonturdiev, Hozirgi o’zbek adabiy tili(sintaksis). Toshkent «O’qituvchi»,1979.
7. O’zbek tili grammatikasi.T. Fan. 1976.114-119-betlar.
8.Bobokalonov R. O’zbek tilida funktsional-semantik shakllangan so’z-gaplar. Filol.fanlari nomzodi ..dis. Toshkent, 2000. -136 b.