Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

Investitsiyalar chiqimini hisobga olish tartibi. Korxona investitsiyalarni chiqib ketishidan foyda yoki zarar olishi mumkin. Ushbu xo’jalik muomalalarini tushuntirish uchun 4–misol ma’lumotlaridan foydalanib ikkita holatni ko’rib chikamiz.
Korxona avval sotib olgan “A” turdagi aktsiyalarning 400 tasini 6000 so’mdan sotishga erishdi. Bu xo’jalik muomalasi buxgalteriya hisobida quyidagi tartibda o’z aksini topadi.
a) sotish bahosi bilan balans qiymati o’rtasidagi farqqa
D 5110 “Hisob-kitob hisobvarag’i” 2 400 000 so’m
K 0610 “Qimmatli qog’ozlar” 2 000 000 so’m
K 9590 “Moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari” – Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingan daromad 400 000 so’m
b) qo’shilgan kapital tarkibidagi qayta baholash summasini sotilgan aktsiyalarga tegishli qismini (560 000 : 700 ta aktsiya = 800 so’m x 400 ta aktsiya = 320 000 so’m) hisobdan chiqarish muomalasiga:
D 8510 “Uzoq muddatli aktivlarni qayta baholash bo’yicha tuzatishlar”–“A” turdagi aktsiyalar 320 000 so’m
K 9590 “Moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari” – Qimmatli qog’ozlarni sotishdan olingan daromad 320 000 so’m
Korxona bir qancha vaqt o’tganidan keyin “C” turdagi aktsiyalar kursini keskin tarzda tushib ketayotganligidan xavotir olib, barcha aktsiyalarini birinchi xaridorga har bir aktsiyani 1450 so’mdan sotishga qaror qildi. Bu xo’jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi:
D 5110 “Hisob-kitob hisobvarag’i” 1 305 000 so’m
D 8510 “Uzoq muddatli aktivlarni qayta baholash bo’yicha tuzatishlar”–“C” turdagi 225 000 so’m
D 9690 “Moliyaviy faoliyat bo’yicha boshqa xarajatlar” 45 000 so’m
K 0610 “Qimmatli qog’ozlar” 1 575 000 so’m