Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

1-muomala. Qiymati 1 000 000 so’mlik material ombordan asosiy ishlab chiqarishga berildi va sarflandi. Bu muomala natijasida ombordagi materiallar 1 000 000 so’mga kamayadi. Shu vaqtning o’zida asosiy ishlab chiqarish xarajatlari 1 000 000 so’mga ko’payadi. Bu muomaladan so’ng balansning jami summasi o’zgarmaydi, faqat balans aktividagi moddalar orasida o’zgarish sodir bo’ladi.
Bu operatsiya balansning I tip o’zgarishiga taalluqli. Birinchi tip balans o’zgarishining, ya’ni faqat aktivdagi moddalar orasida sodir bo’lgan o’zgarishning matematik modelida ko’rsatish mumkin.
Agar balans aktivi summalarining jami A, balans passivi summalarining jamini P, balans aktivi moddalarining summasini -a deb qabul qilsak, quyidagi matematik model paydo bo’ladi,
∑A + a – a = ∑P, (1)
Ushbu model quyidagicha o’qiladi: balans aktivining bir moddasi ko’payadi, boshqasi (u bilan bog’liq bo’lgan) xuddi shu summaga kamayadi; natijada aktiv va passiv summalar yig’indisi o’zgarmaydi, ularning o’zaro tengligi saqlanib qoladi.