tufayli
uning
hajmi
unchalik katta bo‘lmaydi, keyingi yillarda
mikroprotsessorlar bir-biridan tezligi va imkoniyati bilan farqlanadi.
Arifmetik mantiqiy qurilmani funksional qismi jihatdan ikkiga bo‘lish
mumkin:
a)
mikrodasturli qurilma (boshqarish qurilmasi) u mikrobuyruqlar ketma-
ketligini beradi.
b)
operatsion qurilma (arifmetik mantiqiy qurilma) mikrobuyruqlar
bajariladi.
Arifmetik mantiqiy qurilmaning tarkibiga Rg
1
– Rg
7
registrlari kiradi,
ularda tezkor xotiradan kelayotgan axborot qayta ishlanadi.
Axborotni qayta ishlash qonuniyati M mikrobuyrug‘i bilan beriladi. U
A
1
, A
2,
...,A
n
ketma-ket mikrobuyrug‘lar sifatida yoziladi. Shu yerning o‘zida
mikrobuyrug‘lar ikki xilga farqlanadi:
Tashqi mikrobuyrug‘lar ya’ni bular arifmetik mantiqiy qurilmaga tashqi
qurilmalardan keladigan buyruqlar;
Ichki mikrobuyrug‘lar ya’ni arifmetik mantiqiy qurilmada yaratiladigan
va mikrodastur qurilmasiga ta’sir etadigan. Masalan:
arifmetik mantiqiy
qurilma hisoblash natijalariga qarab turib holatlarni generatsiyalashi mumkin.
Arifmetik mantiqiy qurilmada hisoblashlar natijalari u
1
, u
2
,…,u
n
kodli shinalar
orqali beriladi.
Arifmetik mantiqiy qurilma tarkibiga kiruvchi registrlar funksiyalari:
Rg
1
- summator, arifmetik mantiqiy qurilmaning asosiy registri, unda
hisoblash natijalari yaratiladi.
Rg
2
, Rg
3
- qo‘shiluvchi, ko‘paytuvchi, bo‘luvchilar registrlari.
Rg
4
- adresli registr operandalar adresini va natija adresini eslab qolishga
mo‘ljallangan.
Rg
6
-adreslarni tashkillashtirish uchun kerakli indeksli registr.
Rg
7
- qo‘shimcha yordamchi registr, u dastur xohishiga qarab
akkumlyator, indeksli registr yoki oraliq natijalarni eslab qoluvchi xotira
sifatida ishlatilishi mumkin.
Tezkor registrlar bir qismi
dasturiy murojatli hisoblanadi, ya’ni ular
buyruqlar bilan adreslanishi mumkin.
Ularga quyidagilar kiradi: -
summator;
-indeksli registr:
-ba’zi yordamchi registr:
qolgan registrlar dasturiy murojaatga tegishli emas, ya’ni ular dasturda
adreslanishi mumkin emas. Operatsion qurilmani qayta ishlanadigan
ko‘rinishiga qarab klassifikatsiyalash mumkin (7-rasm).
Arifmetik mantiqiy qurilmaning to‘liq kvalifikatsiyasi chizmada
keltirilgan. Arifmetik mantiqiy qurilmaning mantiqiy strukturasining
qiyinligini Arifmetik mantiqiy qurilmaga qo‘yilgan
masalani yechishda
ishlatiladigan mikrodasturlar, ko‘pligi bilan tushuntiriladi.
Har bir registrning kirish yo‘liga tegishli mantiqiy sxemalar yig‘ilgan. Ular
registrlararo muloqotni qo‘llashda ishlatiladi.
So‘zlar ustida olib boriladigan operatsiyalarni bajarilishi so‘zlarni
o‘zgartiradigan va arifmetik mantiqiy qurilmada so‘zlarni yetkazadigan mikro
buyruqlarga olib boriladi. Mikrobuyruqlarning bajarilish tartibi bajariladigan
operatsiyalar algoritmi bilan aniqlanadi. Shundan kelib chiqqan holda aytish
mumkinki, arifmetik mantiqiy qurilma registrlar va ular bajaradigan
funksiyalar bo‘ladigan operatsiyalarning uslubiga bog‘liq, arifmetik mantiqiy
maxsus arifmetik amalga ega.
7-rasm
Arifmetik mantiqiy qurilma bajaradigan operatsiyalar ro‘yxati raqamli
hisoblash mashinasi turiga bog‘liq.
Shu tariqa arifmetik mantiqiy qurilma strukturasi
berilgan arifmetik
mantiqiy va maxsus operatsiyalarni bajarilishi bilan belgilanadi. Arifmetik
mantiqiy qurilma qurilishi esa mikrodasturlarda bajariladigan mikrobuyruqlar
bilan belgilanadi. Arifmetik mantiqiy qurilmaning undanda soddaroq sxemasini
olish uchun arifmetik mantiqiy operatsiyalardan eng minimalini tanlash lozim.
Bunda arifmetik mantiqiy qurilmaning berilgan tezkorligini hisobga olish
zarur.
· natija to‘lib-toshishi (AV)
· ishora (AS)
· holati (AQ)
Sikl oxirida arifmetik statusga ega bo‘lgan signallar o‘z holatlarini
o‘zgartiradi (ASTAT):
X kirish porti 2 ta manbadan ma’lumot qabul qilishi mumkin: AX-
registr blokining va natijalar shinasidan natijalar shinasi (R) barcha hisoblovchi
qurilmalarning kirish registrlarini birlashtiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: