Gulchehra shadmanova, soyibjon mirzayev «zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari»

3.3.2. ERP tizim haqida ma’lumot 
Enterprise Resource Planning System
– kompaniyaning resurslarini 
boshqarish tizimi, shu bilan birga bu soha ekspertlari ta’kidlashlaricha, bu yerdagi 
asosiy so‘z- kompaniya.
ERP tizimlari shuning uchun jory qilinadiki, kompaniyaning joriy 
ehtiyojlariga xizmat qiluvchi barcha bo‘limlarini va barcha kerakli ishlarni bitta 
kompyuter tizimiga birlashtirishdan iborat. Shunga o‘xshash umumiy tizimlarni 
ishlab chiqish oson ish emas. Odatda har bir bo‘limlar o‘zining masalalarini 
yechish uchun optimallashtirilgan shaxsiy kompyuter tizimlariga ega. ERP tizim 

---

57 
barcha bo‘limlar va masalalar bo‘yicha umumiy ma’lumotlar bazasini yuritadi, 
demak axborotga kirish yo‘li osonlashadi, eng muhimi bo‘limlar axborot almashish 
imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Misol uchun shunga o‘xshash holat, mijozdan tushadigan buyurtmani olaylik. 
Buyurtma qog‘ozdagi hujjat ko‘rinishida kabinetlar va xizmatlar bo‘yicha sayr 
qilishni boshlaydi, qisman qaytadan pechat qilinib, undagi alohida axborot 
bo‘limning xususiy ma’lumotlar bazasiga kiritiladi. Har bir qaytadan bosmadan 
chiqarish, har bi qo‘shimcha kiritilgan ma’lumot xatolarga ega bo‘ladi. Natijada 
moliyaviy bo‘lim skladning holati to‘g‘risida va buyurtmani tezlik bilan bajarish 
to‘g‘risida hech nima bilmaydi. O‘zining buyurtmasini vaqtida ololmagan 
g‘azablangan buyurtmachi esa, ananaviy "Siz omborda bilishingiz kerak edi!" 
degan gapni aytadi.
ERP tizim kompaniyaning ishini qanday qilib yaxshilaydi?
 
ERP tizim biznes-jarayon bajarishi uchun qo‘yilgan masalalarni 
avtomatlashtiradi. Iste’molchidan buyurtma olayotganda menedjer buyurtmachi 
bilan munosabatlar va uning kredit reytingi to‘g‘risida barcha axborotlarga ega 
bo‘ladi. Bitta bo‘lim buyurtma bilan ishini tugatgandan keyin u avtomatik ravishda 
ikkinchisiga o‘tkaziladi. Bu holda axborotni kiritishdagi k o‘plab xatoliklarga, 
hujjatlar yo‘qolib qolishi va shunga o‘xshash chalkashliklar bo‘lmaydi. Natijada 
buyurtmalar tezlik bilan va xatosiz ishlanadi. Shunga o‘xshash imkoniyatlar 
ko‘plab boshqa xixzmat turlarida-personal xizmati, ishlab chiqrish bo‘limida, 
marketing bo‘limida, ta’minot bo‘limlarida tug‘iladi. Umumiy axborot bazasi 
alohida olingan jarayonlarning o‘zaro aloqalarini hisobga olishga, misol uchun 
joriy oy uchun buyurtmalar va personal uchun ta’til grafiklarini hisobga olishga 
imkon beradi.
ERP tizim personalning alohida xizmatga hamda o‘zining ishiga munosabatini 
butunlay
o‘zgartiradi. Endi buyurtmani boshqarib boruvchi menedjerlar 
buyurtma to‘g‘risida axborotga har qanday vaqtda barcha jihatlari bilan ega 
bo‘ladi: ish haqi tushdimi, ombordagi komplektlar yetarlimi, ular buyurtmalari 
kerakli muddatda ishlarini bajarish grafigidagiga arziydimi... Agar, misol uchun, 

---

58 
omborda zaxiralar to‘g‘risida axborot tizimga o‘z vaqtida kiritilmasa, u holda 
mijoz so‘rovini olgan, ombor holati to‘g‘risida tizimga qarab olgan menedjer uning 
murojaatiga yo‘q deb javob beradi, omborga qarab kerakli mol yo‘q deb javob 
beradi.