Grunt mustahkamligini oshirishga qaratilgan usullar

Portlatish yordamida lyoss va lyossimon gruntlarning o‘ta cho'kishini kamaytirish maqsadida Abelev Y. M. (1935 y .) taklif etgan usuli ham amalda keng qo`laniladi. Mazkur usul orqali grunt quyidagi tartibda zichlanadi. Qurilish maydoni ma’lum kvadratlarga bo’lib chiqiladi. Kvadratlaming o’lchami gruntning turiga, portlatish chuqurligiga, portlovchi moddaning turiga bog’liq. Kvadratlarning uchidan burg‘i yordamida chuqurlar qaziladi. Bu chuqurlarga zanjirsimon jamlangan, har biri 50 g dan iborat portlovchi modda (ammonit) joylanadi. Ammonitlar soni grunt turiga, uning zichlashish holatiga bog‘liq bo‘lib, amalda 1,0 m masofaga 5 -10 donadan to'gri keladi. Portlatish natijasida burg‘i chuqurligining eni ma'lum miqdorga kengayadi, so`ng uni oz-oz miqdorda olingan mustahkam grunt bilan shibbalab
to ‘ldiriladi. Bunda bir vaqtda bir necha chuqurda ish bajarib bo’lmaydi, chunki biridagi portlash yonidagilarga ta’sir ko'rsatib, devorlarni o'pirib yuborishi mumkin. Uzoq yillar davomida olib borilgan kuzatuvlar natijasi lyossimon gruntlarni portlatish yordamida zichlash hamma vaqt ham istalgan natijani beravermasligini ko‘rsatdi. Bunga asosiy sabab portlash vaqtida gruntning tabiiy tuzilmasining buzilishi bo'lib, natijada erishilgan grunt g ‘ovakligini kamayishi 8-10% dan oshmaydi. Bu miqdor esa lyossimon gruntlarning mustahkamlik ko’rsatkichlarini ko’zlagan maqsadda oshirmaydi.
Suv yordamida titratib zichlash usuli qumli va yirik zarrali gruntlarning bunday harakatlarga ta’sirchanlik xususiyatiga asoslangan. Ma’lumki. titrash jarayonida bunday gruntlaming zarralari orasidagi ishqalanish kuchi kamayadi. Natijada, ular o'zaro siljib, zarralarning sof og‘irligi ta’sirida zichlasha boshlaydi. Loyli gruntlarda (lyosslardan tashqari) bu usulni qo‘llab bo`lmaydi. Titratkich sifatida yumshoq egiluvchan moslamadan foydalaniladi. Katta tezlikda istalgan chuqurlikka tushish imkoniga ega bo`lgan bunday titratkichlar grunt zarralari muvozanatini osongina buzadi. Mazkur holatni yanada jadallashtirish maqsadida 25 mm diametrli 2-2,5 m uzunlikdagi serteshik quvur grunt qa’riga tushirilib, titrash jarayonida unga bosim ostida suv yuborib turiladi. Quvirdan yuborilgan suv yer sathiga ko'tarilgandan so iig titratkich ishga tushadi va o ‘z og‘irligi ta’sirida cho‘ka boshlaydi. Ma'lum chuqurlikka yetgach, titratkich teskari harakat bilan orqaga ko‘tariladi. Natijada turg'unligi buzilgan qumlar tebranish natijasida zich joylashib qoladi. Chuqurlar orasidagi masofani quyidagi ifoda yorlam ida aniqlash mumkin: