G‘oya” tushunchasi, uning mohiyati va xususiyatlari Gʻoya

1. 
   “G‘oya” tushunchasi, uning mohiyati va xususiyatlari
   

Gʻoya — inson tafakkurida vujudga keladigan, jamiyat va olamlarni maqsad sari yetaklayligan fikr. Unda olamni bilish va amaliy oʻzgartirish maqsadlari. u.targa erishish yoʻllari va vositalari mujassam boʻlali. Fatsafa tarixida Gʻ. turli maʼnolarda koʻllangan. Demokrit atomdarni. Pktyun modliy boʻlmagan, konkret karsa va hodi-salardan tashqarida boʻlgan ideat mohiyatni Gʻ. deb hisoblagan. Forobiy "fozil jamiyat", Navoiy "adolatli jamiyat" Gʻ.larini ilgari surganlar. 17 -18-asrlarda Gʻ. tushunchasi bilish pazariyasi bilan bogʻlab izohlangan. Shu asosda Gʻ.larning kelib chiqishi, bilishning gurli darajalari. shakllari bilan atoqasi. umuman bilish jarayonila tutgan oʻrni masalalari tahlil qilingan. Yangi davrda \\.Kant Gʻ.larni aqt tushunchalari sifashda asoslashga harakat qilgan. Fixte fikricha, Gʻ. "men" ning maqsadidan iborat. Gegel falsafasida Gʻ. taraqqiyot jarayonini oʻzila toʻla gavlapantiradigan mohpyat sifatida talqin etilgan.

2. 
   “Mafkura” tushunchasi, uning mohiyati va xususiyatlari
   

Mafkura (arab. — fikrlar majmui) — muayyan ijtimoiy guruh, qatlam, millat, jamiyat, davlatning manfaatlari, orzulari, maqsadlari ifodalangan qarashlar va ularni amalga oshirish tizimi. Unda manfaatlari ifodalanayotgan guruh va qatlamlarning oʻtmishi, bugungi kuni va istiqboli oʻz ifodasini topadi. M. har qanday jamiyat hayotida zarur. Insoniyat tarixida turli-tuman Mafkuralar boʻlgan. Turli xalqlar va ijtimoiy kuchlarning gʻoyaviy rahnamolari, mutafakkir va arboblari oʻzlarining manfaat va maqsadlaridan kelib chiqib mafkuraviy taʼlimot va dasturlar ishlab chiqqanlar. Har qanday Mafkuraviy jamiyatda yangi paydo boʻlgan ijtimoiysiyosiy kuchlarning talab-ehtiyojlari, maqsadlarini ifoda etuvchi yangi gʻoyaviy tizim si-fatida vujudga keladi va, asosan, qu-yidagi vazifalarni oʻz oldiga qoʻyadi: muayyan gʻoyani odamlarning ongiga va ruhiyatiga singdirish; aholining turli guruhlarini birlashtirish; koʻzlangan maqsad va niyatlarga erishish uchun odamlarni safarbar etish; ularni maʼnaviyruhiy ragʻbatlantirish; aholini, ayniqsa, yosh avlodni gʻoyaviy tarbiyalash va mafkuraviy immunitetni shakllantirish; boshqa mafkuraviy va gʻoyaviy taʼsirlardan himoya qilish va shahrik.
Mafkura – qudratli qurol. Mafkuraviy immunitetni shakllantirishda milliy qadriyatlarning roli beqiyos. Xalqimzga hos bo‘lgan milliy qadriyatlar mafkuraviy immunitetning asosiy manbai hisoblanadi. Har bir o‘zini tarbiyali,mukammal deb hisoblagan insonda – Istihola bo‘lishi shart. Inson istihola qilish, ya’ni qaysi gapni qachon, kimlarning oldida aytish mumkinu qaerda gapirmaslik zarurligini bilishi kerak. Aytgan gapi bilan o‘zi bilmagan holda, begunoh insonni hafa qilib qo‘yishi mumkinligini his qilishi lozim.

3.