Государственная инспекция по надзору за безопасным ведением работ

Очиқ кончлик ишларидаги портлатишларда ойналарга ЗҲТ таъсири бўйича хавфсиз зоналар радиусларини ҳисоблашга мисоллар
1. Массаси 84 кг бўлган ташқи заряд тиқинланмасдан портлатилганда ЗҲТ таъсири бўйича хавфсиз зона радиуси ҳисоблансин.Портлатиладиган жинслар - f  2 бўлган оҳактош.
Зарядни массаси =84 кг (< 1000 кг) бўлганлиги сабабли, хавфли зона радиусини формула (13) бўйича ҳисоблаймиз.
Ҳаво ҳарорати ижобий бўлганда


м.

Ҳаво ҳарорати салбий бўлганда хавфли зонанинг радиусини 1,5 мартага ошириш мумкин (3.2.4-бандга қаранг) ва ни миқдори 894 м тенг бўлади.

2. Умумий м ассаси 25 228 кг бўлган қудуқ зарядлари серияси портлатилганда ЗҲТ таъсири бўйича хавфсиз зона радиуси ҳисоблансин. Зарядлар (ҳар бир қудуқдаги массасни тенг қилиб) учта гуруҳ билан, улар орасидаги фурсат интервалини 25 мс қилиб портлатилади. Гуруҳларни биринчисида 20 та, иккинчисида 40 та, учинчисида 10 та қудуқ портлатилади. Қудуқларни диаметри 0,22 м, чуқурлиги 15 м, тиқинлаш узунлиги 4,4 м. Портлатиладиган жинслар - f  18 бўлган гранит кўринишига эга.
Портлатиш гуруҳлар орасидаги фурсат интервалини 25 мс қилиб бажарилганлиги сабабли, ҳисоблаш учун қудуқларни сони N = 40 бўлган, энг кўп қудуқли гуруҳни қабул қиламиз.Зарядни узунлиги 10,6 м бўлиб, қудуқлар диаметрларининг 12 баробаридан ортиқ, шунинг учун эквивалент заряд формула (17) бўйича аниқланади. Ҳисобланадиган кўрсатгичларнинг қийматлари қуйидагича бўлади: P = 34 кг/м, = 20 ва = 0,002. Эквивалент заряд


кг

Хавфли зона радиусини аниқлаш учун формулдан (13) фойдаланамиз. Хавфли зона радиуси 3.2.1-бандга биноан (Х гуруҳ гранитлар учун) 1,5 мартага оширилиши керак. Жинс қаттиқлиги, гуруҳлар орасидаги фурсат интервали (3.2.3-бандига қаранг) ва салбий ҳаво ҳароратини (3.2.5-бандига қаранг) ҳисобга олинадиган бўлса

м

3.3. Одамга зарбли ҳаво тўлқини таъсири бўйича хавфсиз масофани аниқлаш.

3.3.1. Ташқи зарядни зарбли ҳаво тўлқинининг одамга таъсири бўйича хавфсиз масофа (м), қуйидаги формула билан аниқланади


, (18)

бу ерда Q – портлатиладиган ПМ ташқи зарядининг масса, кг.

Агар иш шароитларига кўра портлатишни бажарадиган ходимларнинг портлатиш жойига бориши зарур бўлса, фақат шундагина формула (18) қўлланилади. Бошқа ҳолларда формула бўйича ҳисобланган масофа 2-3 мартага оширилиши керак.
Блиндажлар мавжуд булганда формула (18) билан ҳисобланган хавфсиз масофа 1,5 мартага камайтирилиши керак.