11
ҚЎЛЛАШ ШАРОИТЛАРИ БЎЙИЧА ПОРТЛОВЧИ АШЁЛАР ТАСНИФИ
ПМ
класси
ПМ
гуруҳи
ПМ ни кўриниши ва қўллаш шароитлари
Патронларнинг
(қутиларнинг)
қобиғи ёки бел-
ги чизиғи ранги
I
-
Сақланмас (портлаш хавфи катта бўлган) портловчи
моддалар - фақат ер юзасида портлатишга мўлжалланган
Оқ
II
-
Сақланмас портловчи моддалар - портлатиш ишларида
ёнувчи газлар ёки портлайдиган кўмир (сланец) чанги
ажралиб чиқмайдиган, ёхуд
забой олди жойининг портлаш
хавфи бўлган муҳити алангаланишига имкон бермайдиган
инертлаштириш қўлланиладиган ерости иншоотлари
забойларида ва ер юзасида портлатишга мўлжалланган
Қизил
III
-
Cақланадиган (портлаш хавфи кичик бўлган) портловчи
моддалар - ёнувчи газлар ажратадиган, аммо кўмирни
(сланецни) портлайдиган чангини
ажратмайдиган ерости
иншоотлари забойларида фақат қазиб ўтиш бўйича
портлатишга мўлжалланган
Кўк
IV
-
Cақланадиган портловчи моддалар - портлаганда ёнувчи
газлар ажралмаса ҳам, кўмирни (сланецни) портлайдиган
чангига хавфли бўлган ерости
иншоотларини забойларида
кўмир ва (ёки) жинс ёки ёнувчи сланецлар бўйича
портлатишга; юқори даражада ёнувчи газлар ажраладиган
иншшотлардан ташқари, ёнувчи газлар ажраладиган кўмир
қатламлари бўйлаб ўтадиган ерости иншоотларининг
забойларида кўмир ва (ёки) жинс бўйича портлатишга;
кўмир шахталари ерости иншоотларини забойларида
ларзали портлатишга мўлжалланган
Сариқ
V
-
Cақланадиган портловчи моддалар - ёнувчи газларни кўп
миқдорда ажратадиган иншоотларда кўмир ва жинс бўйича,
ёки шпурни кесиб ўтадиган кон жинслари ёриқларида, ёки
иншоотларида бўлган газ-ҳаво аралашмасини шпур заряди
ён сиртига тегишига йўл қўймаган ҳолда, қўмир қатлами
бўйлаб бажариладиган портлатишга мўлжалланган
Сариқ
VI
-
Cақланадиган портловчи моддалар - ёнувчи газларни кўп
миқдорда ажратадиган иншоотларда кўмир ва жинс бўйича,
ёки шпурни кесиб ўтадиган кон жинслари ёниқларида, ёки
иншоотларида бўлган газ-ҳаво аралашмасини шпур заряди
ён сиртига тегиши мумкин бўлган ҳолда, қўмир қатлами
бўйлаб бажариладиган портлатишга;
иншоотлар узунлиги 20 м дан ортиқ бўлганда ёнувчи газ
чиқарадиган тик (тиклиги 10 градусдан ортиқ бўлган)
иншоотларнинг кўмир ва турдош забойларида, ҳамда уларни
умумшахта
депрессияси
ҳисобидан
шамоллатишни
таъминловчи
қудуқларни
аввалдан
бурғиламасдан
портлатишга мўлжалланган
Сариқ
VII
-
Cақланадиган портловчи моддалар ва V-VI классларга оид
сақланадиган портловчи моддалардан тайёрланган
буюмлар - ёнувчи газ ва кўмир чангининг портлашга
Сариқ
12
хавфли концентрациясини пайдо бўлиши мумкин бўлган
ерости иншоотлари забойларида (сувни пуркатиш ва
кукунсимон ингибиторларни тузғитиш, томни ёпишда ёғоч
устунларни
портлатиб
қоқиш,
кўмир
ўтадиган
(ташиладиган) иншоотларда
осилиб турган кон массасини
йўқ қилиш, ногабаритларни бўлаклаш каби) махсус
портлатиш ишларини бажаришга мўлжалланган
Махсус
(С)
-
Сақланмас ва сақланадиган портловчи моддалар ва улардан
тайёрланган буюмлар – ёнувчи газ ва кўмир (сланец)
чангининг портлашга хавфли концентрациясини пайдо
бўлиши мумкин бўлган ерости иншоотлари забойларидан
ташқари, бошқаларида махсус портлатиш ишларини
бажаришга мўлжалланган
1
Ер юзасидаги портлатиш ишлари:
металларга импульсли
ишлов бериш; қудуқ зарядлари ва тўпланма зарядларни
тезлатиш; поғоналарни қиялатиш учун контурли портлатиш;
музлаган
тупроқларни
парчалаш;
кон
массасининг
ногабаритларини бўлаклаш; қудуқларда сейсмоқидирув
ишлари; ўрмон ёнғинларини маҳаллийлаштиришда тўсувчи
полосини яратиш, бошқа махсус ишлар
Оқ
2
Газ ва (ёки) кўмир (сланец) чанги бўйича хавфли бўлмаган
ерости иншоотларини забойларида портлатиш ишлари;
сульфидли маъданларни портлатиш; кон массасининг
ногабаритларини бўлаклаш;
контурли портлатиш, бошқа
махсус ишлар
Қизил
3
Қидирув, нефть, газ қудуқларида нимпортлатиш ишлари
Қора
4
Олтингугурт чанги, оғир углеводород буғлари ва водород
портлаши бўйича хавфли бўлган олтингурут, нефть ва
бошқа шахталарда портлатиш
ишлари
Яшил
ПМдан фойдаланиш шартлари мазур Қоидаларда кўрсатилганларига мувофиқ бўлиши
керак ва “Саноатконтехназорат” ДИ рухсатномалари билан аниқланиши мумкин. Улар қўллаш
ҳужжатларидаги кўрсатмага эга бўлади.
§ 12. Портловчи ашёлар стандартлар ва техник шартлар талабларига мувофиқ равишда
ўрамланиши и маркаланиши керак, бунда портловчи моддали қути, халта, пакет ва патронлар
қобиғи ёки белги чизиғи кўринишида ажратидиган рангли белгиларга бўлиши керак (3- жадвал).
Do'stlaringiz bilan baham: