Glossariy atom

Yadro reaktsiyalari – atom yadrolarining elementar zarrachalar bilan va bir – biri bilan o’zaro ta‘sirlashishi natijasida o’zgarishidir.

Qisqa davrli variant – bu variantda o’zaro o’xshash elementlar vertikal qatorlarga joylashgan, unda 8 ta vertikal, 10 ta gorizontal qator bor edi.

Qo’shimcha guruhcha – katta davrlarda joylashgan oraliq elementlar qatoridir.

Qutbsiz kovalent bog’lanish – elektmanfiyligi bir xil bo’lgan atomlar orasida umumiy elektron juftlar hosil bo’lishini hisobiga vujudga keladigan kovalent kimyoviy bog’lanishdir (Н:Н, : : : :, :N::N:).

Qutbli kovalent bog’lanish – elektr manfiyliklari bir – biridan oz farq qiladigan atomlar hosil qilgan kimyoviy bog’lanishdir (Н:Cl, H:О:Н, Н: : Н va boshqalar). Н

Qaytar jarayon – bir sharoitning o’zida ikki tomonga bora oladigan jarayondir boshqacha qilib aytganda, ikki tomonlama boradigan jarayon deyiladi.

Qaytmas jarayon – faqat bir yo’nalishda boradigan va reaktsiyaga kirishayotgan boshlang’ich moddalar oxirgi mahsulotlarga to’liq aylanadigan jarayondir. Shuning uchun bunday reaktsiyalar amalda qaytmas, boshqacha aytganda, bir tomonlama boruvchi jarayonlar deb ataladi.

Qo’sh elektr qavat – plastinka o’z tuzi eritmasiga tushirilganda, plastinka sirtidan ionlar eritmaga o’tib plastinka manfiy zaryadlangan, uning yaqinidagi eritma esa musbat zaryadlanadi. Natijada bunday sistemada metall plastinkasi bilan eritma orasida qarama – qarshi zaryadga ega bo’lgan qavat hosil qilishiga sababchi bo’lgan hodisa yuz beradi.

O’zgarmas bosimdagi issiqlik effekti – o’zgarmas bosimda olib borilgan reaktsiyada ajralib chiqqan yoki yutilgan issiqlik miqdoridir. U Qp bilan belgilanadi.

O’zgarmas hajmdagi isiqlik effekti – o’zgarmas hajmda olib borilgan reaktsiyada ajralib chiqqan yoki yutilgan issiklik mikdoridir. Uning issiklik effekti Q_v bilan belgilanadi.

Xund koidasi – ayni pogonachada turgan elektronlar mumkin kadar juftlashmaslikka, ya‘ni spinlarning igindisi mumkin kadar kattalashtirilishga intiladi.

Hosil bo’lish issligi – oddiy moddalardan bir mol birikma hosil bo’lganida ajralib chiqadigan yoki yutiladigan issiqlik miqdoridir.

Harorat koeffitsenti – harorat har 10⁰С ga ko’tarilganda rektsiya tezligining necha marta ortishini ko’rsatuvchi sondir.