Глоссарий

Назорат саволллари
1.Қурилишда транспорт воситаларини танлаш деганда нимани тушунасиз?
2. Қурилишда қайси русумдаги автомобиллар кўп ишлатилади?
3. Автоўзитўкар машиналаридан фойдаланишнинг афзалликлари нималардан иборат?
4. Бир ковшли экскаваторлар ҳақида гапириб беринг.
Амалий иш№11
Махсус транспорт машиналари, панель ташувчи машиналар ва ферма ташувчи машиналарни ўрганиш.
1.ишдан мақсад: талабаларга устун қозиқ қозиқ қоққич машиналар иш жараёни ва тузилиши ва ундан келгусида иш фаолиятида фойдаланишда амалий кўникма ҳосил қилиш.
2. Умумий маълумотлар.
Қурилишда автомобиль транспортига кетадиган сарф харажат умумий қурилиш-монтаж ишлари сарфининг 10...12 % ни ташкил этади. Қурилишда махсус транспорт воситалари,панель ташувчилар ва ферма ташувчилардан кўп фойдаланилади.
1. Махсус транспорт машиналари. Бу турдаги транспорт воситпалари ташишда ўзига хос шарт –шароитлари билан фарқ қилувчи бир ёки бир неча ўзаро ўхшаш(бир жинсли) юкларни ташишга мўлжалланган,улар юкларни қурилиш объектларига тўла ва яхши сифатли ҳолда етказиб бериш ҳамда юклаш ва тушириш ишларида комплекс механизацияни таъминловчи мослама ва қурилмалар билан жиҳозланган бўлади.Кўпгина махсус транспорт воситалари тиркам, ярим тиркамалардан иборат бўлиб, улар юк автомобиллари, пневмоғилдиракли шатакчиларга ва тракторларга алмашиб тиркаб ишлатилади, бу эса база машиналардан янада самарали ишлаш имкониятини беради.
Автомобиль –ўзитўкарлар юкларни тоғорасимон, трапеция нусхасимон ва тўғри тўртбурчак кўринишдаги, орқа ва ён томога ағдариладиган кузовларда ташийди. Вазифаларига кўра махсус, универсал ва махсус каъерлар учун мўлжалланган автоўзитўкарлар мавжуд. 11.1- расм Автоўзитўкарлар.
Универсал автоўзитўкарлар юк кўтара олиш қобилияти ҳозирги пайтда 40 тоннани ташкил этади. Қурилишда КамАЗ-6520, FОТОN ва НАVО русумли автоўзитўкарлардан кенг фойдаланилмоқда.Универсал автоўзитўкарлар юк автомобиллари базасидаишлаб чиқарилади ва улар гидравлик кўтаргич механизмлар билан жиҳозланади. Уларнинг гидроцилиндрлари вертикал, горизонталва қия кўринишда бўлиб автомобиль рамасига, кузов олди қbсмининг тагига ёки бортининг олд томонига жойлаштирилган бўлиши мумкин.