Глоссарий umumiy psixologiya

XOTIRA TASAVVURI - avval idrok qilingan, turmush tajribamizda uchragan narsa va 

hodisalarning obrazlarini qayta tiklashdan iborat tasavvur turi. 

KURUV XOTIRASI- ko’ruv a’zosi yordamida idrok qilingan narsa va hodisalarni esda 

qoldirish, mustahkamlash hamda esga tushirishdan iborat xotira turi. 

MANTIQII ESDA QOLDIRISH- materiallarning ma’nosiga tushunib, uning alohida 

qismlari o’rtasida mantiqiy bog’lanishlar hosil qilgan holda esda qoldirish. Mantiqiy esda 

qoldirish - esda qoldirishning eng tejamli va mahsuldor turidir. 

---

MA’NOSIGA TUSHUNIB ESDA QOLDIRISH - idrok qilingan materialning 

mazmunini tushunib, uning ahamiyatini va ayrim qismlari o’rtasidagi sabab hamda oqibat 

bog’lanishlarini anglagan hoida esda qoldirishdan iborat xotira jarayoni. 

MEXANIK XOTIRA — muayyan materialni uning mazmuni, mohiyati, ichki mantiqiy 

bog’lanishlarini tushunmagan holda faqat muhim bo’lmagan tashqi belgilariga asoslanib esda 

qollirish, mustahkamlash va esga tushirishdan iborat xotira turi. 

MUSTAHKAMLASH- esda qoldirilgan muayyan materialni turli usullar bilan 

ongimizda yanada mustahkamlashdan iborat xotira jarayoni. 

MUSIQA XOTIRASI- avval idrok qilingan musiqa - eshitish obrazlarini esda qoldirish, 

mustahkamlash va keyinchalik qayta esga tushirishdan iborat xotira turi. 

OBRAZLI XOTIRA - yaqqol mazmunni, ya’ni narsa va hodisalarning yaqqol 

obrazlarini, ularning, yaqqol xususiyat va bog’lanishlarini esda qoldirish, mustahkamlash hamda 

esga tushirishdan iborat xotira turi. Obrazli xotira analizatorlarning nomiga ko’ra ko’ruv, 

eshituv, teri, tuyush kabi turlarga bo’linadi. Obrazli xotiraning aloxida bir turi Eydetizmdir 

(narsa va hodisalarning obrazini aniq, yorqin esga tushirishdir). 

OPERATIV XOTIRA- odamning shu paytdagi ish-harakatlari uchun xizmat qiluvchi 

xotira jarayoni. U inson bajarayotgan har bir yaqqol harakatlardan erishiladigan natijaning shart-

sharoitidan biri sifatida namosn bo’ladi.