Глобаллашувнинг фалсафий муаммолари

ҳар хил рудалар ва минераллар) бўлинади.

Уруш ва тинчлик муаммоси.

Ҳарбий соҳа жамият ҳаѐтининг энг исрофгар соҳаси ҳисобланади.
Айни шу сабабли жамият ҳаѐтидан урушни бартараф этиш ва Ерда мустаҳкам тинчликни таъминлаш бутун дунѐда мавжуд барча глобал муаммолар орасида энг муҳими деб эътироф этилади. Унинг кескинлиги барча замонларда ҳеч қачон пасай- маган бўлса-да, ХХ асрда у нафақат айрим кишилар, халқлар, балки бутун инсоният олдига «ўлиш ѐ қолиш?» деган мудҳиш саволни қўйиб, алоҳида, фожеавий мазмун
ва аҳамият касб этди.

Глобал онгни шакллантириш зарурияти.

Глобаллашув жараѐнларини назарий жиҳатдан англаб етиш ва глобал муаммоларни бартараф этиш нафақат ўта оғир ва узоқ давом этадиган, балки кутилган натижаларга қандай эришиш мумкинлиги хусусида ҳали аниқ жавоблар ва узил-кесил ечимларга эга бўлмаган ишдир. Айни

вақтда аксарият тадқиқотчилар глобал тангликларни бартараф этиш имкониятини оммавий онгда янгича ахлоқнинг шаклланиши ва мустаҳ- камланиши, маданиятнинг ривожланиши ва унинг инсонпарварлашуви

билан боғламоқдалар. Бунинг учун жиддий асослар бор, зеро одам- ларнинг феъл-атвори, хатти-ҳаракатлари, пировард натижада эса улар эришишга ҳаракат қиладиган натижа асосан уларнинг ҳаѐтга муносабати ва фикрлаш тарзи билан белгиланади.

Халқаро кучларнинг бирлашуви.

Халқаро кучларнинг лозим даражада бирлашуви, уларнинг муво- фиқлаштирилган, изчил ва энг муҳими, самарали ҳаракатлари ҳам ҳали мавжуд эмас. Нега шундай бўляпти ва бунга нима халақит

беряпти? Ҳозирги ранг-баранг ва зиддиятларга тўла дунѐда кели- шилган ҳаракатларни амалга ошириш мумкинми? Агар мумкин

бўлса, бунга қандай асосда эришиш мумкин? Булар бугунги кунда ижтимоий тафаккур, шу жумладан фалсафа ечишга ҳаракат қила- ѐтган бош масалалардир.

37
Глобал муаммоларни ҳал қилишда
хусусий ва умумий манфаатлар.
Ҳар бир халқ, ҳар бир мамлакат халқаро муносабатларнинг у ѐки бу тартибида, давлатлараро савдо оқимларининг йўналиши ва капиталларнинг тақсимлани- шида ўз муайян манфаатига эга бўлади. Улар табиий ресурслардан фойдала- ниш, атроф муҳитни сақлаш ва шу каби масалаларда доим ўз манфаатларини ҳимоя қиладики, бу уларнинг сиѐсатида умумий масалаларда ҳам, хусусий масалаларда ҳам бевосита акс этади ва бошқа мамлакатлар сиѐсатига ўх- шамаслигига сабаб бўлади. Баъзан ички манфаатлар умумий манфаатлар- дан устунлик қилади. Бундай ҳолларда мазкур сиѐсат бошқа давлатларнинг манфаатларига зид равишда амалга оширилади. Масалан, экология нуқтаи назаридан бу қўшни ҳудудларда яшовчи халқларнинг қарама-қарши манфаат- лари тўқнашган ҳолларда кўп кузатилади.
Аммо ҳозир, жамият ҳаѐтининг интернационаллашуви ва иқтисодий алоқалар нинг ўсиб бораѐтган интеграциялашуви шароитида, сайѐрамизнинг турли бур- чакларида жаҳон ҳамжамиятининг ядро уруши, экологик танглик, демографик кескинлик ва ресурслар тақчиллигини бартараф этишдан иборат объектив манфаатларини ўзларининг умумий манфаати деб билувчи одамлар сони тобора кўпайиб бормоқда. Маърифатли сиѐсий ва жамоат арбоблари янада аниқроқ англаб етаѐтган келишилган ҳаракатларга бўлган бу объектив эҳтиѐж ҳозирнинг ўзидаѐқ айрим давлатлар хулқ-атворига таъсир кўрсатмоқда ва ҳатто уларнинг ички ва ташқи сиѐсатини маълум даражада белгиламоқда.