Gistologiya, stitologiya va

-
trombotsitlar
 kiradi.
E R IT R O T SIT L A R
Odamda va boshqa sut emizuvchi hayvonlarda eritrotsitlar 
yuqori darajada differensiallashgan elementlar boMib, ularda yadro 
va hujayra organellalari boMmaydi. Yetuk eritrotsitlar sitoplazmasi 
maxsus oqsil gemoglobin bilan toMgan. Tuban umurtqalilar va 
qushlarda eritrotsitlar zichlashgan yadro va mikronaychalar 
saqlaydi.
Eritrotsitlar eng ko‘p sonli qon hujayralari hisoblanadi. Sog‘- 
lom erkaklarda ulaming soni 1 mm2 qonda 4,0-5,5 mln (xalqaro 
birliklar sistemasida 4,0-5,5x 1012/1), ayollarda esa 3,9-5,0 mlnga 
(3,9-5,0 x 1012/l)ga tengdir.
Voyaga etgan odamda o ‘rtacha 25 trillionga yaqin eritrotsitlar 
boMadi. Eritrotsitlar soni yoshga va fiziologik holatlarga qarab 
o'zgarishi mumkin. Masalan, chaqaloqlarda va 60 yoshdan oshgan 
kishilarda eritrotsitlar soni 6-6,5 mln ga etishi mumkin. 
Siyraklashgan atmosferada, kuchli jism oniy mehnat paytida ham 
eritrotsitlaming soni ortishi mumkin. Eritrotsitlar sonining turg'un 
ko'payib ketishi politsitemiya deyiladi va qon sistemasi 
kasalliklarida uchraydi. Eritrotsitlar sonining kamayib ketishi 
eritrotsitopeniya deb atalib, bu turli xil kamqonlik (anemiya) 
laming xarakterli belgisi hisoblanadi. Qonda eritrotsitlar ikki 
tomonlama botiq disk shakliga ega boMib, qonning surtma
116

---

preparatlarida yumaloq doira shaklini oladi. Rastrlovchi 
(skanerlovchi) elektron mikroskop ostida ko‘rilganda disk shakli­
dagi eritrotsitlar (diskotsitlar) eng ko‘p (80%) uchraydi (rasm 4.1).
I
•«.75 am
Rasm 4.1. 
Eritrotsitlar.