Гистология цитология ва эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида



Download 20,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/387
Sana15.04.2022
Hajmi20,04 Mb.
#553237
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   387
Bog'liq
2 5314645480427228150

стереоцилиялар
учрайди. Уларнинг вазифалари хилма 
хил бўлиб, шу аъзоларнинг фаолиятини тўлақон таъминлашга ихтисослашган 
бўлади.
Нафас ўтказиш йўллари (бурун бўшлиғи, трахея, бронхлар) ва бошқа 
баъзи бир аъзолар (бачадон найлари) ҳужайраларининг апикал қисмида 
узунлиги 5-10 мкм, кенглиги 0,2 мкм бўлган махсус тузилмалар -
киприкчалар
жойлашган. Киприкчаларни ички зонасида 9 жуфт периферик 
ва 1 жуфт марказий 
микронайчалардан
иборат бўлган 
аксонема
бўлиб, 
улар ўзларида тубулин-динеин ва тубулин-кинезин оқсиллари мажмуаларини 
сақлайди. Аксонеманинг борлиги билан киприкчалар тузилиш жиҳатдан 
микроворсинкалардан тубдан фарқ қилади. Динеин ва кинезин оқсилида 
АТФаза активлиги бўлганлиги туфайли энергия ажратиб чиқарилади ва


киприкчалар фақат маълум бир йўналишда ҳаракат қилиш қобилиятига эга 
бўлади. Одатда киприкчаларнинг тебраниши ҳужайра юзасидаги суюқликни, 
у билан бирга эса ѐт заррачаларни ташқи муҳит томон ҳаракатга келтиради. 
Киприкча аксонемасининг туб қисмида базал танача жойлашган бўлиб, у 9 
дона триплетдан, яъни ҳар бири учтадан микронайча тутувчи мажмуадан 
иборат. Барча триплетлар айлана шаклда, таначанинг фақат перифериясида 
жойлашади, марказида эса микронайчалар бўлмайди. Базал танача янги 
микронайчалар йиғиладиган марказ ҳисобланади. Мувозанат аъзосининг 
сезувчи тукли ҳужайраларида киприкчаларга ўхшаш тузилишга эга бўлган 
(микронайчалари бор) махсус тузилмалар – 
киноцилия 
мавжуд. Марказида 
микронайчалардан иборат аксонема тутувчи яна бир ноѐб тузилма – бу 
сперматозоидларнинг 
хивчин 
қисмидир. Одам сперматозоиди хивчинининг 
узунлиги
 
50—55 мкм, йўғонлиги 0,2—0,5 мкм бўлиб, у ҳужайранинг фаол 
ҳаракатчанлигини таъминлайди.

Download 20,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   387




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish