Гистология цитология ва эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

Тери тараққиѐти схемаси 
Терининг тузилиши 
Тери уч қисм - эпителиал тўқимадан тузилган 
эпидермис,
толали 

---

бириктирувчи тўқимадан тузилган ҳақиқий 
асл тери
ва унинг остидаги тери 
ости ѐғ клетчаткаси 
гиподермадан
иборат. Терининг қалинлиги турли жойда
гиподермасиз 0,5 дан 5 мм гача бўлади (расм 15.1). 
 
Қалин
ва 
юпқа
тери фарқланади. Кафт ва товон қалин тери билан 
қопланган. Эпидермисининг мугуз қавати ўта қалин бўлиб, дерма қавати 
юпқа, тери ҳосилаларидан эса тер безлари учрайди. 
Юпқа тери (тананинг бошқа соҳаларда) — мугуз қавати юпқа бўлган 
эпидермисдан иборат, дерма нисбатан қалин, тери ҳосилаларидан соч 
илдизлари, тер ва ѐғ безлари тутади. Терининг кўпчилик қисмида эпидермис 
асосан ўсувчи, донадор ва мугуз қаватлардан ташкил топган. Ҳар бир қават 
ўз навбатида кафт ва товон териси эпидермисининг тегишли қаватига 
нисбатан анча юпқа бўлади. Баъзи ташқи ва ички омиллар таъсирида, 
масалан, кучли механик таъсирларда, А витамин етишмаганда ва 
гидрокортизон таъсирида мугузланиш жараѐни кучаяди. 
Эпидермис ва дерманинг чегараси нотекис бўлиб, бириктирувчи 
 
Расм 
15.1. 
Бармоқ 
териси. Гематоксилин-
эозин билан бўялган.
А – схема, Б – тер 
безлари. 
I – эпидермис
II – дерма
III – тери ости ѐғ 
клетчаткаси 
1 – мугуз қават
2 – ялтироқ қават
3 – донадор қават
4 – тиканаксимон қават
5 – базал қават
6 – базал мембрана
7 – сўрғичсимон қават 
8 – тўрсимон қават
9 
– тер безининг 
чиқарув найи
10 
– тер безининг 
секретор бўлими
11 – пластинкасимон 
танача 12 – сезув 
таначаси
13 – қон капиллярлари
14 - артериола

---

тўқима сўрғичлар кўринишда эпидермисга ботиб кирган бўлади. Юқорида 
қайд этилганидек, дерма сўрғичлари тери сатҳида эгатчалар билан ажралган 
дўнгликлар пайдо қилади. Эпидермис дермадан гликозамингликанлар ва 
нозик аргирофил толаларга бой бўлган базал мембрана билан ажралиб 
туради.