Gipertoniya kasalligi

GIPERTONIYA KASALLIGI

ANNAQULOVA SALTANAT QARSHIBOYEVNA

Gipertoniya kasalligi haqida

• Gipertoniya— qon tomirlarning nerv-funksional faoliyati buzilishi natijasida kelib chiqadigan kasallikdir. Kasallik asosan 40 yoshdan kattalarda uchraydi, lekin so’nggi yillarda yoshlarda ham tez-tez kuzatilishi qayd qilinmoqda. Gipertoniyadan ayollar ham, erkaklar ham bir xil aziyat chekishadi. Bu kasallik yurak-qon tomir tizimi kasalliklari bilan kasallangan odamlar ichida etakchi o’lim sabablaridan hisoblanadi.

Gipertoniya rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar

• Ortiqcha vazn, metabolik kasalliklar, endokrin kasalliklar, kamharakat turmush tarzi;
• Muntazam emotsional stresslar, ruhiy tushkunlik, fojeali voqealarni boshdan o’tkazish;
• Biznesdagi, ishdagi muammolar tufayli kuchli asabiy taranglik;
• Bosh miya jarohatlari (avtohalokat, yiqilish, gipotermiya);
• Yurak-tomir tizimiga  salbiy ta’siri bor surunkali kasalliklari (qandli diabet, podagra, revmatoid artrit);

Gipertoniya rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar

• Irsiy moyillik;
• Virusli va yuqumli kasalliklar (meningit, sinusit, gaymorit);
• Qon tomirlarida yosh bilan bog’liq o’zgarishlar;
• Qonda xolesterin miqdorining yuqori bo’lishi, natijada qon tomir devorlarida to’planmalar hosil bo’ladi;

Gipertoniya rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar

• Zararli odatlar (chekish, alkogolli ichimliklar ichish, me’yordan ortiq qahva iste’mol qilish);
• Kun davomida ko’p miqdorda tuz iste’mol qilish;
• Qonda adrenalinning oshirish;
• Kompyuter qarshisida uzoq vaqt o’tirish;
• Ochiq havoda kam yurish va hokazo.

Gipertoniya kasalligi belgilari

• Qon bosimining  eng optimal ko’rsatkich 120/80 mm sim.ust (quyida birlik deb keltiriladi) ga teng, yoshi kattalar uchun 130/90 mm sim.ust dan baland bo’lishi .
• Bosh og’rig’i, ayniqsa boshning ensa qismida,
• Osonlikcha burun qonashi;
• Ko’ngil aynishi, qayt qilish;
• Uyqusizlik;
• Xotira buzilishi;
• Har qanday jismoniy faollikdan so’ng teri yuzasining qizarishi;
• Ko’zdagi kuchli bosim
• To’qimalarda shishlar paydo bo’lishi;
• Charchoq.

GIPERTONIYA BOSQICHLARI

• Zamonaviy tibbiyot arterial gipertoniyaning 3 bosqichini farqlaydi:
• 1 bosqich — Qon bosimi 140-159 / 90-99 mm sim.ust oralig’ida bo’ladi. Qon bosimi vaqti-vaqti bilan me’yorga kelishi va yana ko’tarilishi mumkin;
• 2-bosqich— Qon bosimi 160-179 / 100-109 mm sim.ust oralig’ida. Arterial qon bosimi tez-tez ko’tarilib turadi va kam hollarda me’yorga tushadi.
• 3 bosqich— bosim 180/110 mm sim.ust. dan yuqori ko’tariladi. Bosim doimiy ravishda yuqori bo’ladi va uning pasayishi yurak kasalliklari tufayli yuzaga keladi.

Arterial gipertenziyaning arterial bosim darajasi tasnifi:

• Normal arterial bosim – 140 – 90 dan past.
• Oraliq zona arterial bosimi – 140–159/90–94.
• Arterial gipertenziya – 160/95 mm sim.ust.

Davosi va profilatikasi

• Parxez 10 stol.
• Etiologik, simptomatik, patogenetik.
• Mehnatni to’g’ri tashkil qilish .
• Chekishdan voz kechish, alkogolli ichimliklarni iste’mol qilmaslik.
• Uyquni tartibga solish, yaxshi dam olish.
• Ovqatlanishni normaga keltirish,( yog’, hayvon yog’larni cheklash)
• Sport ko’proq shug’ullanish.

Kundalik ratsiondan «yomon» xolesterin va ko’p miqdorda tuz saqlagan mahsulotlarni chiqarib tashlash kerak.

• Yog’li go’sht;
• Charvi;
• Qovurilgan ovqatlar;
• Dudlangan mahsulotlar;
• Tuzlamalar kiradi.

Kundalik ratsionga ko’proq kiritish kerak.

• Sabzavotlar;
• Mevalar;
• Rezavorlar;
• Ko’katlar;
• Sut mahsulotlari;
• Parhezbop go’sht;
• Loviya;
• Guruch, grechka kabilar.

Diagnostik usullar va ularga tayyorgarlik

• Gipertenziya bilan og'rigan bemorda quyidagi tekshiruv kompleksini o'tkazish kerak:
• 1. Umumiy qon tahlili
• 2. Umumiy siydik tahlili
• 3. Qon bosimini o'lchash
• Qon shakarini tekshirish
• Qonning kimyoviy taxlili
• Fonokardiyografiya
• Yurak va buyraklarning ultratovush tekshiruvi
• Organlarning rentgenogrammasi ko'krak qafasi

E’tiboringiz uchun rahmat!

• E’tiboringiz uchun rahmat!