Giltuproqli sement ishlab chiqarish texnologiyasi

Giltuproqli sementlar. Ohaktosh va giltuproqqa boy bo‘lgan tog‘ jinslarini eriguniga qadar kuydirib, klinkerni to`yib olingan, tez qotuvchan va juda pishiq gidravlik bog‘lovchi giltuproqli yoki alyuminatsement deb ataladi. Giltuproq sementni tayyorlash uchun xom ashyo sifatida asosan cho‘kindi tog‘ jinslaridan boksitlar ishlatiladi. Boksitlar qizil rangda bo‘lib, asosan, giltuproq gidratining temir gidroksidi aralashmasidan tashkil topgan. Boksit konlari juda kam bo‘lgani uchun giltuproqli sementni ishlab chiqarishda giltuproqqa boy bo‘lgan sanoat chiqindilari ham ishlatiladi.

Giltuproqli sementda 40 % atrofida giltuproq (A1₂O₃), 45 % gacha kalьsiy oksidi (SaO) va 5–10 % kremniy (SiO₂) bor. Giltuproqli sement qotish jarayonida suv bilan tez reaksiyaga kirishib tez quyuqlanuvchan va qotish xususiyatiga ega bo‘lgan ikki kalьsiyli gidroalyuminat mineralini hosil qiladi:

2(SaO×A1₂O₃)+11N₂O®2SaO×A1₂×O₃×8N₂O+2Al(ON)₃.

Giltuprokli sement tez qotuvchan bo‘lib, 5–6 soatda 30 %dan, 1 kunda 90 %dan ko‘p, 3 kunda 100 % marka mustahkamligini oladi. 28 sutkadan so‘ng uning markasi yana 40 %ga or tadi. Giltuproqli sementning markasi 1:3 nisbatida (sement:qum) qilib tayyorlangan namunani uch kundan keyin siqilishga sinab aniqlanadi. Giltuproqli sementning texnik shartlari 2-jadvalda berilgan.