Gidrotexnika

Su v om bori gidrouzellari tarkibidagi inshootlar:
a —
t o ‘g ‘o n p la n i; 
b
— t o ‘g ‘o n b o 'y la m a k e sim i; 
d
— suv ta s h lo v c h i in s h o o t tra k ti 
rejasi; 1—t o 'g 'o n ;
2 —
su v ta s h lo v c h i in s h o o t tra k ti; 
3 —
suv c h iq a ru v c h i in s h o o t;
4 —
m ag istra l k a n a l; 5 — suv tu s h iris h in s h o o ti; 
6 —
k e lu v c h i k a n a l; 7 — suv 
ta s h lo v c h i in s h o o t k irish q ism i; 
8 —
ta s h la m a k a n a l; 
9 —
tu ta s h tiru v c h i in s h o o t; 
10 
—
k e tu v c h i k a n a l; 
I I
—
d a ry o o 'z a n i.
T o 'g 'o n tepasi 
И P S — ^N D S-
66

---

Suv tashlovchi inshootlar 
t o s h q i n p a y t l a r i d a s u v o m b o r i d a t o ‘p l a n i b
q o l g a n o r t i q c h a s u v la rn i p a s tk i bie fga t a s h l a b y u b o r i s h u c h u n , m u z v a s u v d a
o q i b y u r u v c h i j i s m l a r n i p a s tk i b ie fg a o ‘t k a z i b y u b o r i s h u c h u n , b a ’zi b ir
h o l l a r d a s u v o m b o r i d a t o ‘p l a n i b q o l g a n lo y q a l a r n i y u v ib y u b o r i s h ( p a s t
b o s i m l i g i d r o u z e l l a r d a ) u c h u n x i z m a t q ila d i.
Suv chiqaruvchi (suv oluvchi) inshootlar 
suv o m b o r i d a n suv i s t e ’m o li 
grafigi a s o s i d a k e ra k li m i q d o r d a g i s u v n i x a l q x o ‘ja li g i n i n g tu rli t a r m o q l a r i g a
y e t k a z i b b e r i s h u c h u n x i z m a t q ila d i. S u v c h i q a r u v c h i i n s h o o t n i n g k iris h
q is m i o l c h a m l a r i , suv o m b o r i d a g i suv is h l a t i l m a y d i g a n s a t h d a b o M g a n d a
h a m s u v n i i s t e ’m o l c h i l a r g a y e t k a z i b b e r i s h s h a r t i d a n b e l g i l a n a d i .
Suv tushiruvchi inshoot 
i n s h o o t l a r n i n a z o r a t q i l i s h , t a ’m i r l a s h va 
t o ‘g ‘o n d a g i a v a r i y a h o l a t l a r i n i n g o l d i n i o lis h u c h u n suv o m b o r i n i q i s m a n
v a t o ‘liq b o ‘s h a t i s h u c h u n x i z m a t qila d i.
G i d r o u z e l y o k i u n d a g i a l o h i d a i n s h o o t n i b a r p o e t is h u c h u n q u r ilis h
d a v r id a v a q t i n c h a l i k suv o ‘tk a z u v c h i i n s h o o t l a r n i q u r is h h a m k o ‘z d a tu ti la d i . 
U l a r
qurilish davridagi su v o ‘tka zu v c h i inshootlar
d e b a t a la d i.
U l a r
suv qabul qilish qurilmasining joylashuviga ko‘ra 
y u z a , c h u q u r va 
t u b k o ' r i n i s h d a boMadi. 
Daryo o‘zaniga nisbatan 
o ‘z a n d a v a q i r g ‘o q d a
( s o h i l d a ) j o y l a s h g a n boMishi m u m k i n .
S u v o M k a z u v c h i i n s h o o t l a r k o ‘n d a I a n g k e s i m n i n g o ‘z ig a x o s k o n s t r u k -
siya siga k o ‘ra o c h i q , y o p i q v a a r a l a s h ( q u r a m a ) k o n s t r u k s i y a l a r g a eg a.
Zatvorlar mavjudligiga ko‘ra 
s u v o M k a zu v c h i i n s h o o t l a r b o s h q a r i l a d i g a n
( z a t v o r l a r v a u l a r n i k o M a r i b - t u r u v c h i m e x a n i z m l a r i b i l a n ) v a b o s h q a r i l -
m a y d i g a n ( z a t v o r l a r s i z , a v t o m a t i k ) k o ‘r i n i s h l a r d a boMadi.
S u v o M k a z u v c h i i n s h o o t l a r
suvning harakati bo‘yicha: 
b o s i m s i z , b o s i m l i
v a y a r i m b o s i m l i ( a r a l a s h ) boMishi m u m k i n .
T a’sir qiluvchi bosim qiymatiga ko‘ra
p a st bosim li
( / / < 1 5 m ) , o ‘r t a c h a
b o s i m l i (1 5 m < # < 5 0 m ) , y u q o r i b o s i m l i ( / / > 50 m ) s u v o M k a z u v c h i 
i n s h o o t l a r m a v ju d .
Suv tashlovchi inshootlarning hisobiy suv sarfi. 
S u v t a s h l o v c h i i n s h o o t
h is o b i y s u v sarfi s if a t id a t a b iiy h o l d a b o s h q a r i l m a y d i g a n , s u v o m b o r i d a suv 
o q i m i n i n g o ' z g a r i s h i n i h is o b g a o l g a n h o l a t d a r y o n i n g m a k s i m a l s u v sarfi 
q a b u l q ili n a d i. M a k s i m a l suv s a r f m i n g t a ’m in l a n i s h i in s h o o t k a p ita llik sinfiga 
k o ‘r a q a b u l q ili n a d i.
2 .