Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

CHO‘KINDI  TOG‘  JINSLARINI  TASHKIL  QILIB  TURUVCHI
FRAKSIYALARNING  (ZARRALARNING)  KLASSIFIKATSYASI
(V. D. Lomtadzedan)
Fraksiyalar 
Fraksiyalarning 
o‘lchami, mm 
Fraksiyalar 
Fraksiyalarning 
o‘lchami, mm 
1. Silliqlangan va 
qirrali xarsangtoshlar: 
 
4. Qum zarralari: 
 
katta 
 800 
dag‘al 
2—1 
o‘rtacha kattalikda 
800—400 
yirik 
1—0,5 
mayda 
400—200 
o‘rtacha 
0,5—0,25 
2. Silliqlangan va 
qirrali shag‘allar: 
 
mayda 
0,25—0,1 
juda yirik 
200—100 
juda mayda 
0,1—0,05 
yirik 
100—60 
5. Chang zarralari: 
 
o‘rta 
60—40 
yirik 
0,05—0,01 
mayda 
40—20 
mayda 
0,01—0,002 
3. Silliqlangan va 
qirrali mayda 
shag‘allar: 
 
6. Gil zarralari: 
 
yirik 
20—10 
dag‘al 
0,002—0,001 
o‘rtacha 
10—4 
mayin 
 0,001 
mayda 
4—2 
 
 
 
E l a s h   u suli.  Bu  usul  uchun  metalldan
yasalgan ikki xil elaklar yig‘masi (komplekti)
qo‘llaniladi. Birinchi xildagi elaklarning ko‘zla-
ri 200, 100, 60, 40, 20, 10 mm o‘lchamlarda
bo‘lib, shag‘allarni tashkil etuvchi fraksiyalar
miqdorini  aniqlashda,  ikkinchi  elak  yig‘masi
ko‘zlarining  o‘lchami  10,  5,  2,  1,  0,5,  0,25,
0,1  mm  (9.1-rasm)  bo‘lib,  qum  jinslarini
hamda mayda shag‘allarni tashkil qiluvchi frak-
siyalar miqdorini aniqlashda ishlatiladi.
9.1-rasm. Cho‘kindi qum va qumli gil jinslarning granulo-
metrik tarkibini aniqlash maqsadida ishlatiladigan elaklar
komplekti. 1