Гидрoэнeргeтик мaнбaлaр

Мамлакатимизда ишлатиладиган сув ресурсларининг асосий қисми (қарийб 80%) қўшни давлатлардаги тоғли ҳудудларда шаклланади ва мамлакатимиз ҳудудига Амударё ва Сирдарё дарёлари ҳамда уларнинг ҳавзаларида жойлашган кичик дарёлар орқали оқиб келади. Амударё ва Сирдарё дарёлари ҳавзаларининг умумий сув ресурслари 50 % таъминланганликда йилига 114,4 км3, 90 % таъминланганликда йилига 90,6 км3 ни ташкил қилади.

Мамлакатимиз ҳудудида эса йилига 11,47 км3 миқдорда ички сув ресурслари шаклланади, шундан 4,82 км3 Амударё, 6,65 км3 Сирдарё ҳавзасига тўғри келади. Мамлакатимизда қишлоқ хўжалиги экин майдонлари иқтисодиёт соҳалари орасида энг йирик сув истеъмолчиси саналади ёки жами ишлатилаётган сувларнинг 92 % қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун сарфланади. Шунингдек, сув ресурсларининг 5,5 % маиший хизмат, 1,5 % саноат, 0,8 % балиқчилик, 0,2 % энергетика соҳаларида фойдаланилади.

Сувни муҳофаза қилиш зоналарининг кенглиги сув омборлари ва бошқа сув ҳавзаларининг вазифасидан ва уларга туташ ерларнинг тавсифидан келиб чиққан ҳолда қуйидагича белгиланиши ббўлиши керак:

• катта сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари – сиғими 1,1 дан 10 км3 гача;
• ўртача сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари – сиғими 0,6 дан 1 км3 гача;
• кичик сув омборлари ва бошқа сув ҳавзалари – сиғими 0,2 дан 0,5 км3 гача;
• жуда кичик сув омборлари ва сув ҳавзалари – сиғими 0,1 км3 дан кам.

Дарёларни ўртача йиллик сув сарфига кўра қуйдагича гуруҳлаш мумкин:

• катта дарёлар – сув сарфи 100 м3/сек дан ортиқ;
• ўртача дарёлар – сув сарфи 5 м3/сек дан 100 м3/сек гача;
• кичик дарёлар – сув сарфи 2 м3/сек дан 5 м3/сек гача;
• жуда кичик дарёлар – сув сарфи 2 м3/сек гача.

• Дарёларни ўртача йиллик сув сарфига кўра қуйдагича гуруҳлаш мумкин:

• Саноатдан
• чиқаётган оқава
• сувлар

• Нефт ва нефт
• маҳсулотлари,
• бўёқлар

• Сув ва темир йўл
• транспорти
• чиқиндилари

• Ёғоч
• чиқиндилари

• Шахта ва кон
• сувлари

• Қишлоқ
• хўжалиги оқава
• Сувлари
• (дориланган)

• Коммунал
• хўжаликларнинг
• майиший
• чиқиндилари

• Гидросферани
• ифлосланиш
• манбалари

Сувнинг ифлосланиши