Germaniya: XVII asr ikkinchi yarmi XX asr boshida reja

1806—1815: Napoleon urushlari

• 1806—1815: Napoleon urushlari

 Napoleon urushlari

• Muqaddas Rim imperiyasi 1806-yilda Napoleonning Avstriya ustidan gʻalabalari tufayli tugatild. Brandenburgning kurfyurst (saylovchi knyaz) unvoni bemaʼno boʻlib qoldi va bekor qilindi. Bu vaqtda Gogentsollernlarning koʻplab unvonlari bor edi: kurfyurst, buyuk knyaz, turli hududlar gersogligi va boshqalar. 1806-yildan soʻng u faqatgina Prussiya qiroli unvoniga ega boʻlib qoldi.
• Prussiyaning 1806-yilda Yena va Auershtadtdagi jangdagi magʻlubiyati sababli qirol Fridrix Vilgelm III vaqtinchalik Memelni tark etishga majbur boʻldi. 1807-yilgi Tilzit sulhiga koʻra Prussiya Polshaning ikkinchi va uchinchi boʻlinishida olingan hududlar va Elba daryosining gʻarbidagi barcha hududlarni, yaʼni, oʻz hududining yarmini yoʻqotdi. Qirollikning qolgan barcha qismi fransuz askarlari tomonidan okkupatsiya qilinib, qirol Fransiya bilan ittifoq tuzishga va Kontinental blokadaga qoʻshilishga majbur boʻldi.
• Napoleon Rossiyada magʻlubiyatga uchragach Prussiya ittifoqdan chiqib fransuz okkupatsiyasiga qarshi „ozodlik urushlari“ (nemischa: Befreiungskriege) davomidagi Oltinchi koalitsiya urushida qatnashdi. Marshal Gebhard Leberext fon Blyuxer boshchiligidagi pruss askarlari 1815-yilda Vaterloodagi asosiy jangda qatnashib gʻalabga oʻz hissalarini qoʻshishdi.

19 ASR OXIRI — 20 ASR BOSHLARIDA GERMANIYA

1:

• 19 ASR OXIRI — 20 ASR BOSHLARIDA GERMANIYA. IMPERIYANING TASHKIL TOPISHI. Fransiya-Prussiya davom etayotgan bir paytda, ya’ni 1871 - yilning 8 - yanvarida barcha german davlatlarining monarxlari Versalga to’planib, Prussiya qiroli Vilgelm I ni Germaniya imperatori deb e’lon qildilar (Germaniya birinchi marta qachon imperiya deb e’lon qilingan?). Ilgari Shimoliy german ittifoqiga kirgan davlatlarga yana to’rtta Janubiy german davlati qo’shildi (Shimoliy german ittifoqi qachon tuzilgan edi?). Shunday qilib, Prussiya monarxiyasi rahbarligida Germaniyaning birlashuvi tugallandi. Yagona va yaxlit Germaniya imperiyasi barpo qilindi.

• 1871- yil Konstitutsiyasiga binoan imperator bir vaqtning o’zida Prussiya qiroli ham hisoblanardi. Imperiya kansleri esa Bundesratning raisi hisoblanib unga 58 a’zo, Reyxstagga 397 deputat saylanardi.
• Germaniyaning birinchi Imperiya kansleri Otto fon Bismark edi. U davlat boshqaruvida katta tajribaga ega bo’lmagan bo’shangroq Vilgelm I ni o’ziga tamomila bo’ysundirib olib, deyarli 20 yil davomida (1871 — 1890) mamlakatda cheksiz hokimlik qildi. U Germaniya tarixida «temir kansler» laqabi bilan nom qoldirdi.