Geometriya 7-sinf

BERILGAN TO‘G‘RI CHIZIQQA PERPENDIKULYAR TO‘G‘RI 
CHIZIQ YASASH. KESMANI TENG IKKIGA BO‘LISH
56
132

---

133
3-qadam.
O
va 
O
1
nuqtalardan o4tuvchi to4g4ri 
chiziq chizamiz. 
OO
1
O
berilgan 
O 
nuqtadan 
o4tuvchi 
a
to4g4ri chiziqqa perpendikulyar va 
unda yotmagan
O 
nuqtadan o4tuvchi to4g4ri 
chiziq bo4ladi.
Asoslashni mustaqil bajaring.
Bu masalani yechib, 
a
to4g4ri chiziqdan 
tashqaridagi nuqta orqali 
a
to4g4ri chiziqqa 
perpendikulyar to4g4ri chiziq o4tkazish mumkin 
degan xulosaga kelamiz. Bundan va 16-darsda 
keltirilgan teorema natijasi dan quyidagi teo-
remaning o4rinli ekanligi kelib chiqadi. 
3-masala.
Berilgan kesmani teng ikkiga 
bo4ling.
5
A
B
6
A
B
C
C
1
O
Teorema. 
To4g4ri chiziqda yotmagan nuqta 
orqali bu to4g4ri chiziqqa perpendikular 
bo4lgan yagona to4g4ri chiziq o4tkazish 
mumkin.
Yasash:
AB
kesma berilgan bo4lsin. 
1-qadam.
Radiusi berilgan 
AB
kesmaga teng bo4lgan, markazlari esa 
A
va 
B
nuqtalarda bo4lgan ikkita aylana chiziladi (
5-rasm
);
2-qadam.
Aylanalar kesishgan 
C
va 
C
1
nuqtalari tutashtiriladi (
6-rasm
). 
CC
1
to4g4ri chiziq va 
AB
kesmaning kesishish nuqtasi berilgan kesmaning o4rtasi 
bo4ladi.