Geografik koordinatalar

---

Geografik
koordinatalar
Geografik koordinatalar
 — 
yer
sathidagi nuqtaning vaziyatini 
ekvator
tekisligi va boshlangʻich
meridian tekisligiga nisbatan oʻlchangan kenglik va uzunlik deb ataluvchi burchak qiymatlari.
Astronomik
va 
geodezik
 G. k. boʻladi. Referens-ellipsoid sirtida geodezik oʻlchashlar
natijasida olingan va hisoblangan kenglik va uzunlik geodezik koordinatalar deyiladi. Ular,
odatda, V va J harflari bilan belgilanadi. Astronomik koordinatalar oʻsha nuqtalarning
referens-ellipsoid sirtida osmon yoritqichlarini kuzatish orqali aniqlangan koordinatalarga
aytiladi. Bu koordinatalar r va u bilan belgilanadi. Geodezik koordinatalar berilgan nuqtadan
referens-ellipsoid ustiga tushirilgan normal chizigʻiga bogʻliq, G. k. esa oʻsha nuqtadan
tushirilgan shovun chizigʻiga nisbatan olinadi. Kengliklar meridian boʻylab ekvatorning har ikki
tomoniga qarab 0° dan 90° gacha hisoblanadi va ekvatordan shimolidagi kengliklar shim.,
janubidagilari — janubiy kengliklar deb ataladi. Mas, Toshkent shahri 4GZS sh.k.da
joylashgan. Uzunliklar boshlangʻich meridian 0° dan 360° gacha yoki sharqqa (sharqiy
uzunlik), yoxud gʻarbga (gʻarbiy uzunlik) hisoblanadi. Mas, Samarkand shahri 67° shq. u.da
joylashgan. Shuningdek, boshlangʻich meridian 0° dan 180° gacha sharqqa va gʻarbga
hisoblashda ham qoʻllaniladi. Ular parallellar boʻylab hisoblanadi. Xalqaro kelishuvga muvofiq,
London chekkasidagi eski 
Grinvich astronomik rasadxonasidan
oʻtuvchi meridian
„boshlangʻich meridian“, „nolinchi meridian“ deb qabul qilingan. Qadimda uzunliklarni
oʻlchashda turli joylardan oʻtgan meridianlar — Ferro olari (
Kanar orollarida
), 
Parij
, 
Berlin
, 
Rim
,
Nankin
 rasadxonalari, Rossiya uchun 19-asrgacha Pulkovo rasadxonasidan oʻtgan meridian
bosh meridian qilib olingan. Sharqda Oʻrta asrlarda xarita tuzishda Xoʻjand sh.dan oʻtgan
meridianni bosh meridian deb qabul qilinganligi toʻgʻrisida maʼlumotlar bor.
[1]

---

 
Soʻnggi tahrir 1 oy avval
 
Rtfroot
 tomonidan amalga oshirildi
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Geografik_koordinatalar&ol
did=3172446
" dan olindi
Yana qarang
Manbalar