Geografiya va iqtisodiyot nazariyasi asoslari

1.2 Maktab geografiya darsida O’zbekiston  suv omborlari mavzusini 

o’qitishning maqsadlari va vazifalari. 

 

Inson  qadim  zamonlardan  boshlab  suvdan  turmush  ehtiyojlarini  qondirishda 

eng  soddausullarni  qo’llab  foydalanib  kelgan  bo’lsa,  hozirgi  kunga  kelib  suv 

maxsus  inshoot  va  qurilmalar  yordamida  tinitilib,  tabiiy  va  sun’iy  ravishda 

tozalanib, kerak bo’lgan hollarda zararsizlantirilib ishlatilmoqda. 

Qishloq  xo’jaligi va sanoatda  suvning o’rnini  hech narsa bosa  olmaydi. Suv 

havzalarining  eng  arzon  transport  vositasi  ekanligi  hammaga  ma’lum.Suv 

transportining  xalq  xo’jaligini  rivojlantirishdagi  ahamiyati  beqiyosdir.Shu 

maqsadda dunyodagi ko’p daryolar kanallar orqali bir-biri bilan va dengizlar bilan 

tutashtirilgan. 

Suv ob’ektlarining mudofaa maqsadlari uchun ham ahamiyati kattadir.Chunki 

mamlakatlar chegaralarining ko’p qismi daryolar va dengizlar orqali o’tadi.Ularni 

sergaklik bilan qo’riqlash uchun ham ularni sinchiklab o’rganish lozim. 

O’lkamiz  daryolaridagi  suv  miqdori  mavsumdan-mavsumga  va  u  yildan  bu 

yilga o’zgarib turadi.Ba’zi bir daryo va soylarning suv miqdori yil davomida shu 

qadar  notekis  va  noqulay  taqsimlangan  bo’ladiki,  oqibatda  milliardlab  metr  kub 

suv  xalq  xo’jaligiga  hech  qanday  foyda  keltirmasdan  behuda  oqib  ketadi.  Ayrim 

paytlarda  esa  to’lib-toshib  oqib  katta  zarar  keltiradi.O’lkamiz  sharoitida  qishloq 

xo’jaligida  suvga  bo’lgan  ehtiyoj  kuchaygan  paytda  esa  bunday  daryo  va 

soylardagi  suv keskin ozayib ketadi, ayrim hollarda butunlay qurib qoladi. 

---

Mana shunday sharoitda daryo va soylar suvidan to’la va samarali foydalanish 

hamda toshqinlarni oldini olish maqsadida ularning oqim tartibini boshqarib turish 

zarur.Bu  muammoni  daryolarda  sun’iy  ko’llar  –  suv  omborlari  barpo  etish  yo’li 

bilan  hal  etish  mumkin.  Suv  omborlari  qurish  o’lkamiz  kabi  qurg’oqchil  hamda 

qishloq  xo’jaligi  sug’orishga  asoslangan  hududlarda  ayniqsa  zarurdir.  Ko’pchilik 

suv  omborlarini  qurishda  ekinzorlarni  suv  bilan  ta’minlashdan  tashqari,  ulardan 

gidroenergetika,  baliqchilikni  rivojlantirish,  yirik  sanoat  korxonalari  va  shaharlar 

suv ta’minotini yaxshilash maqsadida foydalanish nazarda tutilgan.