Гeoгрaфия

AВТОМОБИЛЬ ЖАСАУ 
20-сабақ
20-сабақ
?
1.
Тәуелсiздiк жылдарында машина жасаудың қайсы тармақтары тез дамыды?
2.
Көлiк машина жасау құрамында қандай өзгерiстер болды?
3.
Өндiрiстiң мамандануы мен кооперативтенуi нелiктен дәл машина жасау өндiрiсiнде 
маңызды және көкейтестi болып саналады?
4.
Өзбекстанда шұғыл түрде ауыл шаруашылық машина жасауы жүзеге келгенiн 
қалай сипаттауға болады?
5.
Ирригациялық машина жасаудың орталығы қай жерде?
6.
Ауданыңда машина жасаудың қандай кәсіпорындары бар?
http://eduportal.uz

---

59
44-сурет. 
Асакадағы автомобиль зауытының басқа кәсіпорындармен 
байланыстары
Бейімделу жобаларын жүзеге асыру кәсіпкерліктің жай-күйін дамытуға 
көмек беріп, қосымша жұмыс орындары жасалды. 
Өзбекстан дүние жүзінде автомобиль жасап шығаратын 28-ші 
мемлекет болып табылады. 
«GM Uzbekistan» 
зауыты 
«Damas», 
«Nexia», «Lacetti», «Chevrolet Captiva», «Spark», «Malibu» 
автомобильдерін жасап шығаруда. 
Республиканың жалпы iшкi өнiмiнiң жалпы көлемiнде автомобиль 
жасаушылардың үлесi жылдан-жылға артып баруда. 
Дүние жүзi базарында күшейіп бара жатқан бәсекелестiк компаниядан 
тұрақты түрде, заманауи технологияларды, ғылыми және дизайнерлiк 
үлгілерін қолдануды талап етуде. Болашақта жас мамандарды даярлау, 
маманданған кәсiптiк-мамандық колледждерiн ашу, әлеуметтiк жобаларға 
қатысу, жұмысшылардың интеллектуалды мүмкіндіктерін ынталандыру басты 
мiндет болып табылады. 
Өзбекстанда жасап шығарылған автомобильдердің экспорт көлемі артып, 
географиясы кеңейіп баруда (45-сурет). Бір ғана Ресей Федерациясында 750 
мыңнан астам бізде жасалған автомобильдер жүреді. Өзбекстан Ресейге 
автомобиль сату бойынша Чехия, АҚШ, Украина, тіпті Франциядан да 
алдында тұрады.
Әндіжан обл. 
«Uz-Koram
бірлескен кәсіпорны 
Жызақ қ. 
Жызақ аккумулятор 
зауыты
Ташкент обл.
«GM Powertrain
Uzbekistan»
Науаи обл.
«UzErae Cable»
AAK
Ферғана обл.
«Avtooyna»
ЖАК
Әндіжан обл.
«Uz-Dong Von»
ЖАК
Әндіжан қ.
«Uz-Tong Xong KO» 
бірлескен кәсіпорны
Әндіжан обл.
«Uz-Dong Yang» 
бірлескен кәсіпорны
«Uz-Tong Xong KO» 
бірлескен кәсіпорны
Акк
уму
лят
ор
лар
автомобиль 
орындықтары
жанармай 
бақтары
авт
омобиль 
бампер
лері
ав
то
мобиль
двига
тельдер
Автомобиль
электр
өткізгіштері
автомобиль 
айналары
глушитель 
кузов 
бөлшектері
жұмс
ақ 
қапт
амалар
http://eduportal.uz

---

60
45-сурет. 
Өзбекстан автомобильдерінің экспорты.
Жеңіл автомобильдерден тыс Өзбекстанда Жапонияның ISUZU 
және Германияның MAN кәсіпорындарымен бірге құрылған бірлескен 
кәсіпорындарда автобустар, жүк машиналары, түрлі арнайы техникалар жасап 
шығару жолға қойылды (46-сурет). Қазіргі кезде аталмыш кәсіпорындар 
автотранспорттың 30-дан астам түрін жасайды. Жобаны жасау кезінде 
«SamAvto» бірлескен кәсіпорнының қамсыздандырушысы болуы мүмкін 
болған кәсіпорындар анықталды. Олардың арасында: лак-бояу, орындық пен 
детальдар тағы көптеген басқа бұйымдарды өндіру бойынша Өзбекстан – 
Оңтүстік Корея бірлескен кәсіпорындары бар. Болашақта жергілікті өндіру 
үлесі автобустардың 56 және жүк машиналардың 44 пайызын құрауы керек. 
Бұл мемлекетіміздің машина жасау өнеркәсібі өзінің мықты дәуірі мен жарқын 
болашағына ие екендігінен дерек береді.
Өзбекстанда автомобиль жасап шығару өнеркәсібі дами түсер екен, 
түрлі өңірлерде өнеркәсіп кәсіпорындары құрыла бастады. Соның ішінде, 
«GM Uzbekistan» акционерлік қоғамының Хорезм облысы филиалы мен 
Ташкенттегі «GM Powertrain Uzbekistan» автомобиль двигательдері зауыттары 
іске қосылды.