Гeoгрaфия

Нөкіс
Үргеніш
Зарафшан
Нұрата
Науаи
Бұхара
Мүбәрак
Қаршы
Байсын
Терміз
Самарқант
Жызақ
ТАШКЕНТ
Гүлстан
Наманган
Әндіжан
Ферғана
Айдар көл
Сарықамыс к.
ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР
-нан артық
Биіктік шкаласы
АРАЛ 
ТЕҢІЗІ
http://eduportal.uz

---

17
Биік таулардың баурайларында, аласа таулардың жоғары 
бөлігінде 
жайлау аймағы
бар.
Жайлау аумағында жылдың көп бөлігінде ауа салқын, жердің бетiн қар 
алып жатады. Жазы қысқа болып, жауын-шашын көп жауады. Жайлаудың 
қолайлы жерлерінен мал шаруашылығында пайдаланылады.
Су байлықтары.
Өзбекстанның ауыл шаруашылығын, өнеркәсiбi мен 
халқын сумен қамтамасыз етуде таулардағы қарлар негізгі су қоры қызметiн 
өтейдi. Өлкеміздегі өзендердің дерлік баршасы таулардан басталады. 
Өзендердегі жылдық судың 70-95 пайызы 3-4 айдың барысында көктем 
айларына және жаздың басына тура келеді. Өзен сулары құрылған 
су 
қоймаларына
жиналып, жыл барысында үнемдеп жұмсалады.
Ағын суларды ластамау үшін өнеркәсiпте және тұрмыстық-коммуналдық 
шаруашылықта пайдаланылатын сулар тазалап шығарылады. Өзбекстанда 
су табиғи байлық қана емес, бәлкім ұлттық құндылық болып та саналады. 
Өзендерiмiз суарудан тыс, электр энергияның қайнар көзi ретiнде үлкен 
маңызға ие. Қазiргi кезде өзендерге құрылған ГЭС-терден жылына орташа 
5 млрд кВт сағат электр энергия алынуда. Өзбекстан жағдайында жасанды 
су қоймасын құру мақсатында өзенді тоғанмен тосу арқылы бiржола ГЭС 
құру мүмкiндігінен пайдаланылып жатыр.
Жер байлықтары
. Өзбекстанның жалпы жер ауданы 44,4 млн. гектарды 
құрайды. Мұның дерлік жартысы ауыл шаруашылығына тиiстi жер 
майдандары болып табылады.
Өлкеміз үлкен жер байлығына ие болса да, одан да тиімді пайдалану 
керек. Әйтпесе жерлер сор жерге, жарға және шөлге айналуы мүмкiн. Кәрiздi 
арықтар қазып, жер асты суларын қашыру, мезгілімен топырақты жиi жуып 
тұру, ауыспалы егiс тәртiбiн сақтау сияқты мелиорация және агротехника 
шаралары жердi дұрыс пайдаланудың маңызды жолдары болып саналады.
?