Гeoгрaфия

Қалалары. Үргенiш 
– облыстың әкiмшiлiк, 
экономикалық және мәдени орталығы. Қалада 
азық-түлiк өнеркәсiбi маңыздылығына қарай 
жеңiл өнеркәсiптен кейiнгі орында тұрады. 
Қала электр энергияны Тақиятас ЖЭС-i мен 
Түйемойын ГЭС-iнен алады. Қаланың солтүстiк 
бөлiгiнде, негізінен тұрғын үй ғимараттары, 
ғылыми және мәдени-ағарту мекемелерi, ал 
оңтүстiк бөлiгiнде өндіру кәсiпорындары орналасқан. Қалада Үргенiш 
мемлекеттiк университетi, Ташкент ақпарат технологиялары университетi 
және Ташкент мемлекеттiк медицина академиясының филиалдары бар.
Хиуа
облыстағы көне, ұлттық сәулеткерлік ескерткiштерге 
бай қала (130-сурет). Хиуа — көркем қолөнершiлiктiң маңызды 
орталығы. Бұл жерде ағаш пен тастарға өрнек салу, зергерлiк, 
оймакерлiк, кесте тiгу, мыс пен қыштан бұйымдар жасаудағы таң 
қаларлық шеберлiк ұрпақтан-ұрпаққа өтiп келедi. Хиуа – атақты 
өзбек математигi, астрономы және географы Мұхаммед ибн Мұса 
әл-Хорезмидiң отаны болып табылады.
130-сурет. 
Хиуа қаласы.
1.
Жiбек, күріш және мал шаруашылықтары қайсы аудандарда жақсы 
дамыған? Мұны контурлы картада белгiле. 
2.
Үргенiш пен Хиуаны салыстырмалы сипаттама жаса.
3.
Табиғи жағдайдың экономикаға ықпалына мысалдар келтiр.
?
Қарақалпақстан Республикасы Өзбекстанның солтүстiк-батысында 
орналасқан. Теміржол, автомобиль және әуе көлігінің жақсаруы, 
республиканың өндіріс күштерінің үздіксіз дамуына жағдай жаратты. 
Қарақалпақстан өкiлеттi облыс ретiнде 1925 жылы құрылған, 1932 
жылы өкiлеттi республикаға айналдырылған, 1936 жылы Өзбекстан 
ҚАРАҚАЛПАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
58-сабақ
 
58-сабақ
http://eduportal.uz

---

166
құрамына енген. Қарақалпақстанның Өзбекстан 
құрамына кіруі қарақалпақ пен өзбек халықтарының 
арасындағы ежелгі достықты, аймақ, тiл және 
мәдениеттегi бiрлiқті одан әрі нығайтты.
Халқы.
Қарақалпақстан Республикасында 1,8 
миллионнан астам адам жасайды. Халықтың 
1/3 бөлiгiн өзбектер, дерлік және сонша бөлігін 
қарақалпақтар, қалғандарын қазақтар мен басқа 
ұлттар құрайды (132-сурет). Жоғары оқу орындарында 
мыңдаған мамандар дайындалады. Нөкiсте Өзбекстан 
Республикасы Fылымдар академиясының филиалы 
және бірнеше ғылыми мекемелер жұмыс iстейдi. 
Қарақалпақстанда ғалымдардың үлкен тобы жетiлген. 
Олар ғылым және ұлттық экономиканың түрлі 
салаларында қызмет етедi. Атап айтқанда, ауыл шаруашылығы саласында 
суарудың жаңа әдiстерiн зерттеп жатыр.