Гeoгрaфия

Әлеуметтiк салалар.
Облыста екi жоғары оқу орны – Науаи мемлекеттiк 
педагогика институты және Науаи мемлекеттік тау-кен институты қызмет 
етедi. 380-ге жуық жалпы бiлiм беретiн мектептерінiң 120-сы Қызылқұмның 
113-сурет. 
Науаи облысы.
http://eduportal.uz

---

147
шөлдi аймақтарында орналасқан. Облыстың аймағында көптеген тарихи 
ескерткiштер бар. Олардың қатарына көне Кермене, Рабат Мәлiк, Нұратадағы 
Тасмешiт тарихи ескерткiштерiн, Чилустун, Көккүмбез, Қасымшайх 
кесенелерiн кіргізуге болады. 
Қалалары. Науаи
- тез өркендеп келе жатқан жас өнеркәсiптiк қала 
(халықтың елдiмекендерi тақырыбынан қала халқының санын анықтаңдар). 
Ол – облыстың әкiмшiлiк орталығы. Зарафшан өзенiнiң жақындығы, iрi 
ауыл шаруашылығы аймағының орталығында орналасқандығы, көлiкпен 
жақсы қамтамасыз етiлгендiгi қаланың жылдам өсу алғышарты болды. Қала 
1960 жылдарда бірегей бас жоспар негізінде жылы ауа райы және ұлттық 
дәстүрлердi ескерiп құрылды. Қала көгалдандырылған. 
Науаида мемлекеттегi iрi ЖЭС, электр-химия комбинаты, цемент зауыты, 
кен-металлургия комбинаты бар. Қала өнеркәсiп және көлiк торабы, маңызды 
мәдениет орталығы болып табылады. 
Зарафшан
қаласы Мұрынтау кен қазып алу өнеркәсібі базасында 1972 
жылы құрылды. Қалада түсті металлургия, сондай-ақ жеңіл, азық-түлік 
өнеркәсіп тармақтары дамыған.
114-сурет. 
Өнеркәсіп өндірудің тармақ құрамы (2017 жыл).
?
1.
Облыстың географиялық орны мен табиғи жағдайы шаруашылық үшiн 
қандай мүмкiндiктер жасайды?
2.
Облыс халқы мен жұмысшы күштерiнiң көлемi мен орналасуы бой-
ынша Самарқант облысымен салыстыр.
3.
Облыстан қандай өнiмдер жөнелтiлiп, қандай өнiмдер жеткізілуін 
география дәптерiңе жазып, оқытушыңа көрсет.
ЦЕМЕНТ
мың тонна – 3570,0
ӨСІМДІК МАЙЫ
 
мың тонна – 9,3
СУЛЬФАТ ҚЫШҚЫЛЫ
мың тонна – 514,1
ҚҰРЫЛЫС 
КІРПІШТЕРІ
мың дана – 158,5
ҰН 
мың тонна – 72,1
СИНТЕТИКАЛЫҚ АММИАК 
мың тонна – 382,8
ЭЛЕКТР 
ЭНЕРГИЯ 
млрд кВ сағат – 8,5
ЖІП ОРАМЫ 
мың тонна – 19,5
http://eduportal.uz

---

148
БҰХАРА ОБЛЫСЫ
Қосымшадағы 1-кестеден облыс халқының саны мен ауданын 
анықтап, халқының орташа тығыздығын тап.
Облыс ауданы мемлекет ауданының 9,0 халқының 5,7 пайызын 
құрайды (115-сурет). Облыстың кей аймақтарында жерасты суларының 
жер бетiне жақындығы, жауынның аздығы, шөлде құмның көшуі 
сияқты аянышты жағдайлар жер қорынан пайдалануда артықша еңбек 
пен қаражатты талап етедi. Анықталған табиғи газ қорлары өте көп. 
Бұдан тыс, мұнай, құрылыс материалдары, тұз және басқа пайдалы 
қазба байлықтары табылған.