География городов и основы геоурбанистики

3-мавзу. Шаҳар ҳосил қилувчи асосий омиллар
Шаҳарларнинг вужудга келишидаги асосий табиий ва социал-иқтисодий омиллар. Шаҳарларнинг генетик типологияси. Шаҳарларнинг вужудга келиши ва ривожланишида географик ўриннинг роли: макро, мезо ва микро географик ўрин. Шаҳарларнинг иқтисодий географик ўрни, унинг ўзига хос хусусиятлари, тарихий ўзгарувчанлиги, “ўлик шаҳарлар”. Шаҳарлар географик ўрнининг транспорт, бошқарув, иқтисодий, сиёсий ва геостратегик аҳамияти. Бозор иқтисодиёти шароитида шаҳарлар ривожланиши.
4-мавзу. Шаҳарлар таснифи
Шаҳарлар таснифи: оддий ва мураккаб тасниф; БМТ таснифи. Шаҳарлар таснифи ниниг аҳамияти ва мазмуни. Шаҳарлар пирамидаси. Унинг асосида мамлакат шаҳарлари ривожланишидаги асосий муаммоларни аниқлаш. Ўзбекистон Республикаси шаҳарларини таснифлаш, шаҳарлар иерархияси. Зипфа-Стюарт қонуни, шаҳарларни ривожлантиришда унинг аҳамияти, “миллионер шаҳарлар”. Мамлакатларнинг “бош шаҳри”, мегаполис ҳақида тушунча. Бошқарув нуқтаи назаридан шаҳарларнинг турлари: республика, вилоят ва туманга бўйсунувчи шаҳарлар.

5-мавзу. Шаҳарларнинг функциялари
Шаҳарларнинг функциялари, функционал ўхшаш жиҳатлари ва фарқлари, шаҳарларнинг функционал типлари ва катта-кичиклиги ўртасидаги қонуний алоқадорлик. Шаҳарларнинг функционал типларга ажратиш усуллари. Индустриал шаҳарлар. Постиндустриал шаҳарлар.
Ўзбекистон шаҳарларининг функционал типлари. Пойтахт шаҳарлар, уларни танлаш ва ривожлантиришга қўйилган талаблар. Глобал шаҳарлар ва уларни ажратиш, таснифлаш (С.Сассен, Э.Тейлор, Н. Слука ва б. ишлари).
6- мавзу. Шаҳарларнинг ҳудудий тизимлари
Шаҳар агломерациялари, уларнинг вужудга келиш шарт-шароитлари, шакли ва мезонлари. Шаҳар агломерациялари вужудга келишининг икки тури (Г.Лаппо методикаси). Жаҳондаги йирик шаҳар агломерациялари ва уларнинг шаклланиш механизмлари. Шаҳарларнинг динамик ривожланиш моделлари (Ж.Форрестер, К.Доксиадис, Н.Ладовский ва б.). Конурбация, мегалополислар ва урбанизациялашган ҳудудлар, зона ва районлар, уларнинг вужудга келиш босқичлари. Ўзбекистонда шаҳар агломерациялари ва ривожланиш босқичлари.