|
Geografik bashorat deb tabiiy muhit va hududiy ishlab chiqarish tizimlarining o’zgarishidagi asosiyyo’nalishlarni ilmiy jihatdan oldindan asoslab berishga aytiladi.
4.Geografik-ekologik ekspertiza deganda nimani tushunasiz?
Ekspertizalar geografik va ekologik ekspertizaga bo’linadi.
Geografik ekspertiza deb loyihalanayotgan muxandislik inshoatining atrof-muhit talablariga mos kelish-kelmasligini aniqlashga aytiladi.
Ekologik ekspertiza deb inson faoliyatining geografik muhit biologik(o’simlik, hayvonot dunyosi va mikroorganizmlar)qismiga ta’sirini baholashga aytiladi.
5.Insoniyatning global muammolariga qanday muammolar kiradi?
Tincchlik va qurolsizlanish muammolari.
Demografik muammolari.
Dunyo okeani muammolari.
Ekologik muammolar.
Global oziq-ovqat muammolari.
Qoloq mamlakatlarni qoloqlikdan chiqarish muammosi.
Kosmosni tinch maqsadlarda o’rganish muammosi va hokazo.
6.Jadval asosida Orol dengiziga Amudaryo va Sirdaryo orqali quyilgan suv miqdorining 1926-1996 yillar mobaynida o’zgarib borishi , km 3 h grafigini chizing.``A.geografiya 93-bet.4-jadval
|
Tavsif
|
Yillar.
| |
1926-1940
|
1941-1950
|
1951-1960
|
1961-1970
|
1971-1985
|
1986-1996
| |
Suv resurslari
|
103,7
|
113,8
|
119,9
|
116,2
|
109,6
|
98,6
| |
Suv oqimi sarfi.
|
43,8
|
50,5
|
56,9
|
70,8
|
92,2
|
-
| |
Daryo deltalariga yetib kelgan suv
|
59,9
|
63,2
|
63,0
|
45,4
|
17,4
|
14,6
| |
Daryo deltalarida sarflangan suv.
|
6,1
|
8,0
|
7,8
|
3,9
|
2,4
|
2,0
| |
Dengizga quyilgan suv.
|
53,8
|
55,2
|
55,2
|
41,5
|
15,0
|
12,6
|
7.Geografik nomlar
|
№
|
Davlat
|
Shahar
|
Daryo
|
Dengiz
|
Tog’lar
| |
1
|
O”zbekiston
|
London
|
Misisipi
|
Baffina
|
Himolay
| |
2
|
Rossiya
|
Praga
|
Missuri
|
Bafforta
|
Hindikush
| |
3
|
Venesuela
|
Varshava
|
Amudaryo
|
Karib
|
Tyan-Shan
| |
4
|
Hindiston
|
Berlin
|
Sirdaryo
|
O”rtayer
|
Kunlun
| |
5
|
Yaponiya
|
Vashington
|
Amazonka
|
Boltiq
|
Mug’ul
| |
6
|
Nigeriya
|
Toshkent
|
Nil
|
Bereng
|
Ajdar
| |
7
|
Jazoir
|
Moskva
|
Xuanxe
|
Barens
|
Pomir
| |
8
|
Tailand
|
Tokio
|
Yansizi
|
Laptivlar
|
Nurota
|
Uyga berilgan topshiriq__A Rafiqov. H.Vahobov. A.Qayumov._Sh. Azimov._Amaliy geografiya darsligi.1. 10-mavzu. 90-92-93-94-betlar.2.Savol- javob. 4.Geografik nomlarni o’rganish.
Darsni yakunlash: O`quvchilarni baholash, baholarni izoxlash.
Umumta’lim fanlar kafedrasi mudiri.
_____________D.Rustamova Tuzuvchi________H.Qurbonboyeva.
13-dars reja
Fan: Amaliy geografiya
Mavzu:Ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy asoslari.
Darsni o`tkazish joyi: Geografiya xonasi- 206
Dars turi: Nazariy.
Dars tipi: Aralash dars.
O`quv maqsadi:
1O’quvchilarga ishlab chiqarish jarayoni, ish kuchi, mehnat, kapital, moddiy va nomoddiy ishlb chiqarish, korxona, texnik loiha, tabiiy va inson resurslari haqidagi ma’lumotlarni i o’quvchilar ongia singdirish.
2.O`quvchilarda aholini tabiiy takror ko’payishida bevosita ishtirok etuvchi, ishlab chiqaruvchi hamda o’zi ishlab chiqargan oziq-ovqatlar va kiyim kechaklarning asosiy iste’molchisi sifatida namoyon bo’lishi haqidagi bilimlarni shakllantirish.
Kutiladigan natijalar:1.Ishlab chiqarish jarayoni tushunchasi, ishlab chiqarishni hududiy tashkil etishning asosiy omillari, sanoat korxonasini joylashtirish va boshqalarni geografik tadqiq etish to’g’risidagi ma’lumotlarni o’rganish.
Mashg`ulotning texnologik xaritasi.
Mashg`ulot uchun ajratilgan vaqt-90
Dars bosqichlari
|
Vaqt
|
Dars mazmuni
|
Metod
|
Vosita
|
Tashkil qism
|
5
|
Salomlahish, davomatni nazorat qilish, o`quvchilarning darsga tayyorgarligini ko`zdan kechirish
|
Savol- javob
|
|
Motivatsiya
O`tilgan mavzuni so`rash va baholash
|
10
25
|
Insoniyatning global uammolari haqidagi bilimlar, ularning turlari to`liq ma’ruza sifatida beriladi
1Global so’zining ma’nosi nima? 2Insoniyatning global muammolari deganda nimani tushunasiz?
3. Insoniyatning global muammolari dunyoning turli regionlarida qanday namoyon bo’lmoqda? 4Global muammolar o’zaro bir-biriga ta’sir etib qanday uchburchakni hosil qiladi?
.5.Global energetika va xom ashyo muammolarining o’tkirlashuvi nimaga sabab bo’ldi?
6Global oziq-ovqat uammolarining o’tkirlashuvi nimaga sabab bo’ldi? 7.Tinchlik va qurolsizlanish muammolarini qanday hal qilish mumkin?
8.Ekologik muammolarga qanday muammolar kiradi?.
|
.
Ma’ruza, Charxpalak.
Bahs-unozara.
Savol-javob metodlaridan foydalanish
|
Tarqatma materiallar.
. Globus-G-7
Kompyuter, A -.1
Globus.
Dunyo siyosiy xaritasi.
Tarqatma materiallar.
Darslik,doska
|
Yangi mavzu bayoni
|
30
|
Ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy asoslari.bir necha qismlarga bo’lib o’rganiladi..
1.Ishlab chiqarish jarayoni qachon vujudga keladi?
2.Ishlab chiqarish omillari tarkiban nimalardan iborat?
3.Ishlab chiqarish o’zining maqsad-mohiyatiga ko’ra qanday qismlarga ajratiladi?
4.Mehnat qurollariga nimalar
kiradi?
5.Tadbirkorlik omili deganda nimani tushunasiz?
6.Moddiy omillar qanday qismlardan iborat?
7.Nomoddiy ishlab chiqarish tarmoqlari ro’yxatini tuzing.
|
Aqliy hujum.
Ma’ruza Savol- javob Pinbort metodlaridan.Yozma metodlardan foydalanish. Venn diogrammasi, qor uyumi
|
Kompyuter, A -1, 1 kodoskop, A- 10, slayd. Globus.
Dunyo siyosiy xaritasi.
Doska, Darslik,
|
Mustahkamlash
|
15
|
Mavzu asosida savol – javob qilinadi
1.Ishlab chiqarishni hududiy tashkil etishning asosiy omillarini ta’riflang
.2.Ishlab chiqarishni joylashtirish omillarini guruhlashtirishning mohiyati nimadan iborat?
3.Ishlab chiqarish tarmoqlarini joylashtirishda omillar ahamiyatini aniqlovchi formula yordamida biron tarmoqqa mansub korxonani joylashtirishni tahlil eting.
4.Bozor iqtisodiyoti omili deganda nimani tushunasiz?
5.Sanoat korxonasini joylashtirishda qanday tabiiy omillar hisobga olinadi?
6.Sanoat korxonasini joylashtirishda qanday ekologik omillar hisobga olinadi?
|
Savol- javob.Aaqliy hujum.Bahs -munozara.Suhbat.
|
Globus.
Dunyo siyosiy xaritasi.
Doska,
Darslik,
|
Yakuniy qism uyga vazifa va adabiyotlar
|
5
|
` O quvchilarni baholash va baholarni izohlash. 12-mavzu.95-96-98-103-104-105-106-108-109-111-113-115-betlar.2.Savol- javob. 4.Geografik nomlarni o’rganish.
|
Ma’ruza
Muhokama
Eslatma
|
O`quv jurnali, kitob
|
Yangi mavzu bayoni. Jamiyat va odamlar ehtiyojini qondirish uchun moddiy ne’matlar yaratish va xizmatlar ko’rsatish ishlab chiqarish jarayoni deb ataladi.
Ishlab chiqarish jarayonida iqtisodiy resurslar ishlatiladi. Iqtisodiy resurslarga yer, kapital,mehnat va tadbirkorlik kiradi. Bu resurslar ishlab chiqarish omillari deb ataladi.
Ishlab chiqarishning rivojlanishi unda qo’llaniladigan omillarning soni va sifatiga bog’liq. Bu omillarga quyidagilar kiradi
Inson omili.Bunda moddiy va ma’naviy ne’matlar`yaratish uchun maxsus kasbiy tayyorgarlikka ega bo’lgan odamlar kiradi.
Moddiy omil.Tabiiy (yer) va inson tomonidan yaratilgan (mashinalar, texnika, inshootlar) mehnat vositalaridan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
