Geografiya fani o’quvchisi

Geografik o’xshatish usuli. Bu usulda biror hududda bo’lgan o’zgarishlarni o’rganish asosida xuddi shunday o’zgarishlar boshqa shunga o’xshash hududlarda ham sodir bo’lishi mumkinligi bashorat qilinadi.

O’xshatish usulini qo’llashning asosiy shartlaridan biri o’xshatish o’lchamlarining mos kelishidir. O’xshatish o’lchamlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

1). Relief sharoitining o’xshashligi. Bunda ikkala hudud ham bir xil relyef shaklida joylashgan bo’lishi iozim ( daryo vodiysi, tekislik, botiq, yonbag’ir,balandlik);

2). Tog’ jinslari ular xossalarining o’xshashligi. Ikkala hudud ham deyarli bir xil xossaga ( suv o’tkazadigan, suv o’tkazmaydigan, uoriqsiz, uoriqli, gilli, qumli, qoyali), bir xil genezisga ega ( cho’kindi, metamorfik, magmatik) tog’ jinslaridan iborat bo’lishi lozim ( masalan, tog’ bo’z tuproqlar);

3). Tuproqlari va ularning qalinligi, xossalari bir xil bo’lishilozim ( masalan, tog’ bo’z tuproqlar);

4).o’simlik qoplamining o’xshashligi;

5). hayvonot dunyosining o’xshashligi;

6). insonning tabiatga ta’sirining o’xshashligi ( suv ombori, kon, shahar, ekinzorlar, bog’lar, to’g’onlar, yo’llar, kanallar va h. k.).Ushbu usul ko’proq aniq bir muhandislik inshootlarining tabiatga ta’sirini bashoratlashda qo’llaniladi. Masalan, tekislikda avval qazilgan foydali qazilma konining tabiiy muhitga ko’rsatgan ta’sirini tahlil qilish bilan xuddi shunday sharoitdagi boshqa joyda qazib olinayotgan foydali qazilma konining tabiiy muhitga ta’sirini bashoratlashda o’xshatish usulini qo’llqsh mumkin.