Geografiya 10 sinf 2017. indd

Yaqin Sharq
 davlatlari o‘ta qulay geosiyosiy o‘ringa ega. Uch 
qit’a  –  Yevropa,  Osiyo  va Afrika  chorrahasida  joylashganligi  mintaqaga 

---

88
ko‘plab  yirik  davlatlarning  geoosiyosiy  qiziqishlariga  sabab  bo‘ladi. 
So‘nggi yillarda bu yerda topilgan energiya resurslarining katta zaxirasi bu 
qiziqishning  yanada  ortishiga  olib  kelmoqda.  Shu    bilan  birga  bu  hudud 
jahonning  eng  notinch  mintaqalaridan  biri  bo‘lib  hisoblanadi.  Bunga, 
birinchi navbatda, diniy omil asosiy sababchi hisoblanadi. 
1947-yil  29-noyabrda  BMT  tomonidan  taklif  etilgan  rejaga  muvofi q 
Falastin hududlarida yahudiy va arab davlatlari tashkil etish ko‘zda tutildi. 
1948-yil  14-mayida  bu  hududda  yahudiy  diniga  e’tiqod  qiluvchi  Isroil 
davlatining tashkil topishi arab davlatlarining noroziliklariga sabab bo‘ldi. 
Natijada,  1948-yil  15-may  arab  davlatlar  ligasi  o‘z  qo‘shinlarini  Falastin 
yerlariga olib kirdi. Harbiy harakatlar uzoq muddat davom etmagan bo‘lsa-
da, u hozirgacha o‘z yechimini topmagan “Falastin - Isroil” muammolarining 
shakllanishiga olib keldi. 
Bundan tashqari, so‘nggi yillarda mintaqa hududining Suriyaga tegishli 
hududlariga  kelib  o‘rnashgan  radikal  islom  guruhlari  tomonidan  tashkil 
etgan davlatchilik ko‘rinishining yuzaga kelishi, unga qarshi avval Suriya 
Armiyasi,  so‘ngra  Rossiya,  AQSH,  bir  qator  Yevropa  davlatlari  ittifoqi 
birlashgan  qo‘shinlarining  kurashi  mintaqadagi  geosiyosiy  vaziyatning 
yomonlashuviga  olib  kelgan.  Harbiy  harakatlar  olib  borilayotgan 
hududlarda  tinch  aholining  o‘z  uylaridan  bosh  olib  ketishlariga,  mavjud 
iqtisodiy obyektlarning yakson bo‘lishiga sababchi bo‘lmoqda. Yaqin Sharq 
davlatlari muammosi jahon siyosiy hayotidagi hal qilinmagan munozarali 
masalalardan biri hisoblanadi.