Geografiya 10-sinf 1-bilet

9-BILET

1. 
   Geotizimlar va ularning_pog‘onasimonligi.
   

Geotizimlar (fatsiyadan boshqalari) o‘z ichki tuzilishi jihatidan bir vaqt ning o‘zida ham bir butundir, ham xilma-xildir, ya’ni o‘zidan kichik bo‘lgan geotizimlardan tashkil topgan. Bu geotizimlar o‘zining katta- kichikligiga bog‘liq holda pog‘onasimon taksonomik qiymatga egadir.

Masalan, geografi k qobiq o‘zidan kichikroq bo‘lgan geotizim- lar - quruqlik va okeanlarga, quruqlik esa, o‘z navbatida, materiklarga, materiklar esa o‘zidan kichikroq bo‘lgan geotizimlar - tabiiy geografik o‘lkalardan tashkil topgan va h.k.

Geotizimlarni katta-kichikligi bo‘yicha, ya’ni pog‘onasimon qo‘yib chiqilsa, quyidagicha bo‘ladi: geografi k qobiq-quruqlik-materiklar -tabiiy geografi k o‘lkalar-tabiiy geografi k zonalar-tabiiy geografi k provinsiyalar- tabiiy geografi k okruglar - tabiiy geografi k rayonlar - landshaftlar - joylar - urochishelar - fatsiyalar. Lekin geotizimlar, odatda, yuqorida aks ettirganimizdek, birin-ketin emas, balki kichik geotizimlar birgalikda kattalarini, ular esa, o‘z navbatida, undan kattaroqlarini hosil qilib, ya’ni “kattasining ichida kichiklari” joylashgandir.

2. 
   «Makroiqtisodiy geografik o’rin» va «Fatsiya» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring.
   

Makroiqtisodiyot — mamlakat (yoki uning bir qismi, tarmoqlar) iqtisodiyotini, inflatsiya, ishsizlik, budjet taqchilligi (defisiti), iqtisodiy o'sish, iqtisodiyotning davlat tomonidan boshqarilishi va shu kabfhjncddi umumiy jarayonlarni o ‘rganuvchi fan. Makroiqtisodiyot YalM, YaMM, yalpi talab, yalpi taklif, to'lov balansi, pul bozori, tovar bozori va mehnat bozori kabi tushunchalar bilan ishlaydi.

Fatsiya (lot. facies — ko ‘rinish, qiyofa) (geologiyada) — cho ‘kindi tog ‘ jinslari majmuasi, hosil bo ‘lish sharoitlarini tavsiflovchi muayyan litologik va minerologik xususiyatlarga ega. Paydo bo‘lish sharoitlariga ko‘ra dengiz, quruqdik va oraliq

6. 
   lariga bo‘linadi. F.ning yirik bir xil tipli majmualari kesimda formatsiyalarga birlashadi. "F." terminini fanga 19-asrda shveysariyalik geolog A. Gresli kiritgan. U fatsial o‘zgarishlarning kelib chiqishini tog‘ jinslarining hosil bo‘lish sharoitlaridagi farqi bilan bog ‘ladi va ularni hozirgi zamon dengiz tubida kuzatilishi mumkin bo ‘lgan
   

o ‘zgarishlar bilan taqqosladi

3. 
   Dunyoning siyosiy xaritasidan Markaziy Amerika davlatlarini ko ‘rsating. Ulardan qaysi birida tong birinchi bo ‘lib otiladi? Ushbu davlat poytaxtining geografik
   

koordinatalari aniqlang.