Geografik kartalarning eleentlari. Geografik globus

Ob’ekt
 
deyilganda xaritalarda tasvirlanadigan har qanday predmet, voqea, 
hodisa yoki jarayon tushuniladi. 
Geografik xarita 
-Yerni yoki uni biror qismini Yerning egriligini hisobga 
olib, ma‟lum matematik qoidalar asosida biroz o„zgartirib, kichraytirib. 
umumlashtirib qog„ozga (tekislikka) tushirilgan tasviri (proeksiyasi) bo„lib, u 
qabul qilingan shartli belgilar sistemasida unda joylashgan ob‟ektlarni geografik 
o„rnini, joylanishini, holatini, vaqt mobaynida o„zgarishini, shuningdek ular 
o„rtasidagi o„zaro bog„liqlikni ko„rsatadi (3-rasm). 
3-rasm. Umumgeografik xaritaning elementlari 
Kartografik tasvir, matematik asos, yordamchi jihozlar va boshqa qo„shimcha 
ma‟lumotlarga umumgeografik xaritani elementlari deyiladi.
Xarita mazmunini qabul qilingan kartografik belgilar va kartografik tasvirlash 
usullari orqali ifoda etadigan
kartografik tasvir
har qanday xaritani asosiy 
elementi bo„lib hisoblanadi. U muayyan xaritada ko„rsatilishi lozim bo„lgan 
ob‟ektlar to„g„risidagi ma‟lumotlar majmuidan tashkil topadi. Masalan, 
umumgeografik xaritalarda tasvirlanadigan landshaftning asosiy elementlari-relef, 
gidrografiya ob‟ektlari, o„simlik va tuproq-grunt ko„rsatkichlari. aholi yashaydigan 
punktlar, siyosiy-ma‟muriy chegaralar hamda ba‟zi bir xo„jalik ob‟ektlari uning 
kartografik tasvir elementlari bo„lib, bu elementlar xaritada bir xil aniqlikda va 
mukammallikda ko„rsatiladi. 
Mavzuli va maxsus xaritalarda (shartli ravishda) xaritaning mazmunini va 
geografik asosini bir biridan farqlash lozim. 
Geografik asos - 
xarita mazmunini 
umumgeografik qismi bo„lib, u mavzuli xarita mazmunini tashkil etgan 
elementlarni xaritaga to„g„ri tushirish va fazoviy bog„lash, xarita bo„yicha 
orientirlashga xizmat qiladi (4-rasm). 
4-rasm. Mavzuli xaritalarning elementlari 
Har qanday xaritani muhim elementi bo„lib