Geog-8-uzb indd

Iqtisodiy geografik o‘rni va tabiiy boyliklari.
Bu v loyatda y ll k o‘rtacha 
harorat O‘zbek stonn ng boshqa joylar dag dan b rmuncha yuqor . V loyatda 
1 mln gektarga yaq n sug‘or shga yaroql yer bor, b roq suv tanq s. Hatto 
suvdan eng samaral foydalan lganda ham ko‘p yerlarga suv yet b bormayd . 
Shu tufayl aksar yerlarga bahor kor donl ek nlar ek lmoqda. Qash qadaryo 
vod ys Qashqadaryo va un ng chap rmoqlar – Oqsuv, Tanxozdaryo, Yak-
kabog‘ va G‘uzordaryo suv b lan sug‘or lad . Vod yda Ch mqo‘rg‘on suv 
ombor qur l b, Qashqadaryon ng o‘rta va quy oq m da suv sarfl an sh n ng 
tart bga sol n sh hamda Esk Anhor kanal orqa-
l Zarafshondan suv kelt r l sh nat jas da ob kor 
yerlar maydon ancha kengayd
(o‘quv atlasini 
ko‘zdan kechiring).
Tuproq va ql m sharo t ng chka tolal
paxta, sabzavot, kartoshka va mevalar yet sh-
t r shga qulay. B roq G‘uzordaryo kamsuv bo‘-
l b, faqat bahor (aprel)da to‘l b oqad . Un ng 
oq m n tart bga sol sh maqsad da Pachkamar 
suv ombor qur lgan. Shun ngdek, vohada 
H sorak suv ombor , deyarl 1 m ll on gektar 
maydonn sug‘ora olad gan Amu–Qarsh ma-
sh na kanal qur lgan. Bu kanal yo‘l da b r ya-
r m m ll ard kub metr suv s g‘ad gan Tal mar-
jon suv ombor , kuch l nasos stans yalar bar -
po et ld . Nasoslar suvn 132 metr yuqor ga 
ko‘ tar b berad .
Aholisi.
Tab y, tar x y va qt sod y sha-
QASHQADARYO VILOYATI
54-dars
54-dars
119-rasm. 
O‘zbekiston 
Respublikasida Qashqadaryo 
viloyatining salmog‘i 
(foiz, 2017-yil).
http://eduportal.uz

---

154
ro tlar shahar hamda q shloqlarn ng katta-
k ch kl g ga, ahol z chl g va xo‘jal k fao-
l yat n ng xarakter ga j dd y ta’s r etgan. 
Ahol punktlar daryo yoqalab tark b topgan. 
To‘rt-besh xonadondan borat q shloqlar 
ulkan hudud bo‘ylab soch l b ketgan. Yaq n-
gacha uylar terak, archa, qayrag‘och, tosh, 
tuproq, somon kab mahall y ashyolardan 
qur lar ed . Yang yerlarn o‘zlasht r sh ja-
rayon da obod q shloqlar, shaharchalar qad 
ko‘tard .
Qarsh cho‘l m ntaqas da xt soslashgan 
pax ta ch l k, mevach l k (120-rasm), chorva ch l k xo‘ jal klar tashk l et l-
gan. Paxta yet sht r sh majmuy takom llashgan rayonga ayland . V loyat 
q shloq xo‘jal g da bahor kor don xo‘ jal g , yaylov chorvach l g , ayn qsa, 
qorako‘lch l k katta sal moqqa ega. V loyat bug‘doy yet sht r sh bo‘y cha 
qad mg mavqey n t klamoqda. P llach l k, mevach l k va sabzavot ch l k 
xt sos l xo‘jal klarn ng qo‘sh mcha tarmoqlar d r.
Paxta, asosan, K tob–Shahr sabz bot g‘ va Qarsh vohas da ek lad . Kuzg
don ek nlar yozg ss q kun lar boshlanmasdan p sh b ulgurad . Tab y sharo t 
tok hamda danakl meva daraxtlar uchun ham qulay. Qarsh uzum , ayn qsa, 
un ng «maska» nav sh r nl g b lan mashhur. Olma, nok, anj r, anor kab
ss qsevar meval daraxtlar ham o‘st r lad . Mevazorlar, sabzavot va pol z 
ek n maydonlar ham, asosan, K tob–Shahr sabz bot g‘ da bo‘l b, ulardan 
shu yern ng o‘z da sharob, meva-sabzavot konservalar shlab ch qar lad .