Geoekologiya asoslari va tabiatdan foydalanish



Download 1,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/78
Sana14.06.2022
Hajmi1,08 Mb.
#669854
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   78
Bog'liq
geoekologiya asoslari va tabiatdan foydalanish

Nazariya
 
 –
bilimning biron-bir sohaga oid g‘oyalar tizimi yoki 
voqye lik qonuniyatlari va undagi muhim aloqalar haqida bir butun 
tasavvur beradigan bilim shakli.
A. 
Rafikovning «Geoekologik muammolar» (1997) nomli 
kitobida tabiat va jamiyat o‘rtasida yuzaga kelgan zamonaviy 
ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarning geoekologik jihatlari ochib 
berildi. Unda Markaziy Osiyo, xususan, O‘zbekiston misolida, 
geoekologik muammolarning paydo bo‘lishi va shakllanishi 
ko‘rsatib o‘tildi. Global, mintaqaviy va mahalliy geoekologik 
masalalar tabiiy geografik nuqtayi nazaridan baholandi.
Fikrimizcha
2
«Geoekologiya»ni

«Geografik ekologiya» 
ekanligini isbotlovchi aniq bir holatga, aytish mumkinki ak-
siomaga mutaxassislar o‘z e’tiborlarini qaratishlari lozim. 
Umume’tirof etilgan «Ekologiya»ning eng katta obyek-
ti

ekosfera, ya’ni Yer planetasida tirik mavjudotlarning ya-
shash makonini qamrab oluvchi qobiq yoki megaekotizim. 
«Geografiya»ning obyekti esa

geosfera, ya’ni Yer planeta-
sining geografik qobig‘i yoki megogeotizim. Geografik qobiq 
ekosferaning eng faol o‘ziga xos qatlamidir.
Ekotizimlarni «Geologiya»ga to‘laligicha qo‘llab bo‘lmaydi, 
chunki Geologiyaning obyekti Yer po‘sti va Yer
3
. Yer po‘sti 
yerning tirik organizmlar kirib bormagan, ya’ni biosferadan 
pastdagi quyi qatlamlariga tushib boradi. Bu esa geologiya 
obyektining biosfera, jumladan, ekosfera doirasidan chiqib keti-
shi demakdir va shuning uchun ham Yer po‘sti ekologik fanlar 
obyekti bo‘la olmaydi. Ha, olimlar organizmlarni 7–8 km ga-

Nigmatov A., 
Shomuratova N
.
Geoekologiyaning nazariy asoslari // 
Geografiya 
fanining dolzarb nazariy va amaliy muammolari. – T., 2006. – 12 – 15-b.

Dolimov T.N., Troitskiy V.I.
Evolutsion geologiya. – T.: «O‘zMU nashriyoti», 
2005. – 512 b.


8
cha chuqurlikda, neft va gaz tarqalgan organik dunyo qoldiqlari 
topilgan qatlamlarda uchratmoqdalar. Lekin geologiya obyekti 
ushbu foydali qazilma qatlami bilan chegaralanib qolmaydi-ku! 
Agar «Geologiya»ning ekologik jihatlarini organizmlar tarqal-
gan chegaralar doirasida tadqiq qilmoqchi bo‘lsak, unda qan-
daydir o‘zga atamalarni qo‘llash kerak. Masalan, «Neft qatlam-
lari ekologiyasi», «Gaz qatlamlari ekologiyasi» va h.k.

Download 1,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   78




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish